Strona:PL-Denis Diderot-Kubuś Fatalista i jego Pan.djvu/357

Ta strona została uwierzytelniona.

Str. 183, w. 11. Vida (1480—1566), nowo-łaciński poeta we Włoszech, autor traktatu De arte poetica.

Str. 183, w. 12. Le Bossu (1631—1681), autor Traktatu o poemacie epicznym.

Str. 190, w. 15. Tissot, lekarz szwajcarski (1727—1797), autor bardzo popularnego poradnika hygienicznego.

Str. 209, w. 30. Zakon założony przez św. Norberta w r. 1120. Nosili habit biały, z czystej wełny, bez bielizny pod spodem.

Str. 210, w. 26. Kwestja klasztorów odgrywa w ówczesnej literaturze francuskiej niemałą rolę. Jeden z najgłośniejszych utworów Diderota nosi tytuł La Religieuse (Zakonnica).

Str. 213, w. 25. Walka między jansenistami a jezuitami, wszczęta już w XVII wieku słynnemi Lettres provinciales Pascala, toczy się w wieku XVIII-tym z całą zaciętością. Jednym z głównych zarzutów jakie surowy jansenizm czynił jezuitom, była ich rzekoma łatwość i ustępliwość na punkcie moralności, byleby, tym sposobem, przysporzyć Kościołowi jak najwięcej dusz i wpływu.

Str. 214, w. 2. Boyer, biskup Mirepoix, jeden z najzacieklejszych przeciwników jansenizmu.

Str. 214, w. 4. Unigenitus Dei filius, początkowe słowa Bulli wydanej przez Papieża Klemensa XI. w r. 1713 (za poduszczeniem spowiednika Ludwika XIV, mnicha Le Tellier), potępiająca 101 ustępów z jansenistycznych Reflexions morales Quesnel’a. Bulla ta stała się początkiem długiego rozdwojenia wśród katolików i kleru we Francji.

Str. 214, w. 10. Tak nazywało sie więzienie klasztorne dla niesfornych mnichów.

Str. 223, w. 20. Drastyczność tego epitetu zatraciła się znacznie w dzisiejszej polszczyźnie; inaczej jednak brzmiał on uchu dawniej, gdy pamiętano jeszcze jego właściwe pochodzenie.

Str. 223, w. 24. Piron (1689—1773), komedjopisarz i poeta satyryczny, głośny z ciętych i jadowitych epigramów.

Str. 224, w. 10. Diderot był znakomitym znawcą sztuki i właściwym twórcą krytyki malarskiej. Jego Salons pozostały do dziś dnia interesującym dokumentem tej strony jego twórczości; dla współczesnych zaś każdorazowe ich pojawienie było w Paryżu ważnym wypadkiem dnia. Estetyczne pojęcia Diderota wywarły znaczny wpływ na Lessinga.