Kodex Napoleona/Xięga pierwsza/Tytuł II
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Kodex Napoleona |
| Podtytuł | Z przypisami. Xiąg trzy |
| Data wyd. | 1811 |
| Druk | Drukarnia Xięży Piarów |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Tłumacz | Franciszek Ksawery Szaniawski |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały zbiór |
| Indeks stron | |
34. Akta ſtanu cywilnego wyrażać będą: rok, dzień, godzinę ich przyięcia, nazwiska, imie, wiek, stan i mieysce zamieszkania wszyſtkich osób, które są w nich wzmiankowane.
35. Urzędnicy ſtanu cywilnego, nie mogą nic wciągać w akta które przyymuią, ani przez przypisy, ani przez oznaczenia iakiekolwiek, tylko to, co ſtawaiący zeznać powinni.
36. W przypadkach, gdy ſtrony interesowane nie są obowiązane ſtawić się osobiście, będą mogły zaſtąpić siebie, przez umocowanego na to szczególnie i urzędownie.
37. Swiadkowie do aktów ſtanu cywilnego, powinni bydź mężczyzni, mieć przynaymniey dwadzieścia ieden lat skończonych, krewni albo inni; wybierani przez osoby interesowane.
38. Urzędnik ſtanu cywilnego, przeczyta akta ſtronom ſtawaiącym, albo umocowanym przez nich, i świadkom.
O dopełnieniu téy formalności wzmianka w aktach uczyniona będzie.
39. Podpisane będą te akta przez urzędnika ſtanu cywilnego, przez ſtawaiących, i przez świadków; albo uczyni się zmianka o przyczynach, które przeszkadzały do podpisania się ſtawaiącym i świadkom.
40. Akta ſtanu cywilnego wpisane będą w każdym gminie do iednego lub kilku reieſtrów, utrzymywanych na dwie ręce.
41. Na każdéy ſtronicy kart w reieſtrach, od pierwszey do oſtatniey, położone będą liczby i oznaki szczególne, zrobione przez Prezydenta trybunału pierwszey inſtancyi, albo przez iego zaſtępcę[1].
42. Wpisywane będą akta w rejestrach ciągle, nic białego papieru nie zoſtawuiąc; przekryślenia i odsyłacze zaświadczone będą, i podpisane równie iak same akta; nie będzie w nich nic pisane przez skracanie, ani żadna data samemi cyframi liczbowemi wyrażana.
43. Urzędnik ſtanu cywilnego, zakończy i podpisze reieſtra corocznie; i w przeciągu miesiąca ieden ich exemplarz złoży w archiwum gminném, a drugi w kancellaryi trybunału pierwszey inſtancyi.
44. Umocowania i inne papiery które powinny być przyłączone do aktów ſtanu cywilnego, po położeniu na nich oznaki przez składaiące ie osoby i przez urzędnika ſtanu cywilnego; złożone będą w kancellaryi trybunału, z tym exemplarzem reieſtrów, który oddany bydź powinien do składu teyże kancellaryi.
45. Wolno iest każdemu wymagać wyciągów z reieſtrów ſtanu cywilnego, od osób skład tych reieſtrów utrzymuiących. Wydane wyciągi zgodne z reieſtrami, i zaświadczone prawnie przez Prezydenta Trybunału, albo Sędziego zastępcę Prezydenta, mieć będą wiarę dopóty, dopóki o ich zfałszowanie zaskarżenie nie zaydzie.
46. Gdyby nie było reieſtrów, albo zginęły; dowody na to przyymowane będą z pism i z świadków; i w takim przypadku, małżeńſtwa, urodzenia i śmierci, mogą bydź udowadniane tak przez reieſtra i papiery zmarłych rodziców, iako też i przez świadków.
47. Każdy akt ſtanu cywilnego Francnzów i cudzoziemców, zrobiony w kraiu obcym, będzie miał wiarę, ieżeli był wykonany podług form w tymże kraiu używanych.
48. Każdy akt ſtanu cywilnego Francuzów w kraiu obcym, ważny będzie, ieżeli był przyiętym ſtosownie do praw francuzkich, przez Agentów dyplomatycznych, albo przez Konsulów.
49. W każdym przypadku, gdy wzmiankę aktu ściągaiącego się do ſtanu cywilnego, uczynić wypada, na brzegu innego aktn iuż wpisanego, uczyni to Urzędnik ſtanu cywilnego na przełożenie ſtron interesowanych w reieſtrach ciągnących się ieszcze, albo złożonych w archiwach gminnych, a Pisarz trybunału pierwszey inſtancyi, w reieſtrach w kancellaryi złożonych; na ten koniec Urzędnik ſtanu cywilnego uwiadomi we trzech dniach Prokuratora Cesarskiego przy rzeczonym Trybunale, aby pilnował uskutecznienia takiey wzmianki, w sposobie iednakowym na obudwóch reieſtrach.
50. Za każde uchybienie poprzedzaiącym artykułom, ze ſtrony Urzędników w tychże artykułach wyrażonych, oskarżeni oni będą przed Trybunałem pierwszey inſtancyi, i skazani na karę pieniężną, która ſto franków przenosić nie może.
51. Każdy, pod którego ſtraż złożone są reieſtra, odpowiedzialnym ieſt cywilnie za wszyſtkie zfałszowania wynikaiące, ale może poszukiwać ieżeli wypada, sprawców zfałszowania.
52. Każda zmiana, każdy fałsz w aktach ſtanu cywilnego, każde wpisanie tych aktów na karcie oddzielney, bądź w innym iakim sposobie a nie na reieſtrach na to przeznaczonych, pociąga za sobą wynagrodzenia szkód wszelakich ſtronom; oprócz tego, sprowadza kary uſtanowione w Kodexie kar.
53. Prokurator Cesarski przy Trybunale pierwszey inſtancyi, obowiązany ieſt do sprawdzania ſtanu reieſtrów, przy składaniu ich w kancellaryi; spisze skrócony protokuł takiego sprawdzenia, doniesie uchybienia, albo wykroczenia urzędników ſtanu cywilnego, i naſtawać będzie o kary na nich przepisane[2].
55. Oświadczenia urodzin, we trzech dniach od przyyścia na świat dziecięcia, mieyscowemu Urzędnikowi ſtanu cywilnego uczynione będą: dziecię temuż będzie pokazane.
56. Urodzenie dziecięcia oznaymi oyciec, albo w braku iego Doktor, Chirurg, Akuszerka, Urzędnik zdrowia, albo inne przytomne przy połogu osoby; a ieżeli matka nie w swoiém zamieszkaniu połog odbywa; to osoba u którey porodziła.
Akt urodzenia spisany będzie natychmiaſt, w przytomności dwóch świadków.
57. W akcie urodzenia, wymieniony będzie dzień, godzina, mieysce urodzenia, płeć dziecięcia, imiona mu dane; i imiona, nazwiska, stan życia, mieysce zamieszkania rodziców iego i świadków.
58. Ktokolwiek znaydzie dziecię nowo narodzone, obowiązany będzie oddać go urzędnikowi ſtanu cywilnego; równie odzież i wszelkie rzeczy przy dziecięciu znalezione, i oznaymić wszyſtkie okoliczności czasu i mieysca znalezienia dziecięcia.
Spisany będzie na to dokładny protokuł w szczegółach, wyrażaiący ieszcze do nniemany wiek dziecięcia, płeć, i imiona mu dane, i władzę cywilną, którey oddane było. Ten protokuł wpisany będzie w reieſtra.
59. Jeżeli urodzi się dziecię w czasie żeglugi morskiey, akt urodzenia iego, spisany będzie we dwudzieſtu czterech godzinach, w przytomności oyca, ieżeli się na okręcie znayduie, i dwóch świadków wziętych z pomiędzy officerów okrętu; a gdyby tych nie było, z pomiędzy ludzi okrętowych. Akt taki, zrobiony będzie na okrętach Cesarskich, przez officera adminiſtracyi morskiey, a na okrętach korsarskich, kupieckich, przez kapitana, właściciela, lub szypra okrętu. Akt urodzenia wpisany będzie naſtępnie w reieſtrze osób na okręcie będących.
60. W naypierwszym porcie, do którego zawinie okręt, bądź dla spoczynku, bądź dla inney przyczyny, wyiąwszy rozbroienie iego, officerowie adminiſtracyi morskiey, kapitan, właściciel albo szyper, obowiązani będą złożyć dwie expedycye urzędowe aktów urodzenia, które spisali; ieżeli w porcie francuzkim, to u przełożonego nad wpisami morskiemi, a ieżeli w obcym porcie, to w ręce Konsula.
Jedna z tych expedycyy, zoſtanie w kacellaryi wpisów morskich, albo w kancellaryi Konsula, druga posłana będzie do Miniſtra morskiego, który kopiią zaświadczoną przez siebie, każdego z tych aktów, odeśle do urzędnika ſtanu cywilnego, gdzie ma zamieszkanie oyciec dziecięcia, albo matka, gdy oyciec nieznany; ta kopiia wciągniona będzie zaraz w reieſtra.
61. Gdy okręt ſtanie w porcie dla rozbroienia, złożony będzie reieſtr osób okrętowych w kancellaryi przełożonego nad wpisami morskiemi, który pośle iednę expedycyą podpisaną przez siebie aktu urodzenia, do Urzędnika ſtanu cywilnego, gdzie ma zamieszkanie oyciec dziecięcia, albo matka, ieżeli oyciec niewiadomy; ta expedycya natychmiaſt wpisana będzie w reieſtra.
62. Akt uznania dziecięcia, wpisany będzie na reieſtrach podług swoiey daty, i zrobiona będzie o nim wzmianka na brzegu aktu urodzenia, ieżeli się ten znayduie[3].
63. Nim naſtąpi obchód małżeński, urzędnik ſtanu cywilnego ogłosi dwie zapowiedzi, z ośmiodniową przerwą czasu między niemi, w niedzielę, przededrzwiami domu gminnego. Te zapowiedzi i akt ich zapisania, wyrażać będą: imiona, nazwiska, stan życia, i zamieszkanie przyszłych małżonków; czyli są małoletni, albo pełnoletni: i imiona, nazwiska, ſtan życia, zamieszkanie ich oyców i matek; nadto ten akt wyrazi dni, sca, godziny w których zapowiedzi ogłoszone były, i wpisany będzie w reieſtr ieden, w którym położone będą na każdey ſtronicy kart liczby i oznaki szczególne, podobnie iak sie mówiło w artykule 41. i składany corocznie w kancellaryi trybunału okręgu.
64. Wyciąg aktu zapowiedzi, zawieszony będzie na drzwiach domu gminnego, przed dni ośm od pierwszey zapowiedzi do drugiey; obchód małżeński dopiero dnia trzeciego, nie rachując dnia ogłoszenia, po drugiey zapowiedzi, uskutecznionym bydź może.
65. Jeżeli obchód małżeński w przeciągu roku od upłynionego czasu zapowiedzi, wykonanym nie był, to nie może bydź wykonany, aż po nowych zapowiedziach, podług wyższych przepisów.
66. Akta przeciwieństw do małżeńſtwa, podpisane będą na oryginale i na kopii przez osoby sprzeciwiaiące się, albo ich pełnomocników szczególnych i urzędowych; wręczone będą z kopiią pełnomocnictwa ſtronom osobiście albo w ich zamieszkaniu, i urzędnikowi ſtanu cywilnego, który podpisze na oryginale, że ie widział.
67. Urzędnik ſtanu cywilnego zrobi bez odwłoki wzmianke w krótkości przeciwieństw, na reieſtrze zapowiedzi; równie na brzegu wpisania rzeczonch przeciwieńſtw, uczyni wzmiankę wyroków, lub innych aktów znoszących takie przeciwieńſtwa, których aktów expedycya oddaną mu była.
68. Gdy iakie przeciwieństwo zydzie, urzędnik ſtanu cywilnego nie może zezwolić na obchód małżeński, poki to przeciwieńſtwo zniesioném nie zoſtanie, a to pod karą trzechset franków, i wynagrodzeniem szkód wszelakich.
69. Gdy przeciwieństwa nie masz, uczyniona o tém będzie wzmianka w akcie małżeństwa; a ieżeli w kilku gminach zapowiedzi były, to złożą strony zaświadczenie urzędnika ſtanu cywilnego każdego gminu, że nie znayduje sie żadne przeciwieńſtwo.
70. Urzędnik ſtanu cywilnego, każe sobie złożyć akt urodzin każdego z przyszłych małżonków. Jeżeli z nich które ieſt w niemożności doſtania takowego aktu, może ten zaſtąpić, sładaiąc urzędowy akt znania wydany przez Sędziego pokoiu mieysca, w którym się urodził, albo w którém zamieszkał.
71. Taki akt znania, zawierać w sobie będzie, zeznanie siedmiu świadfków, iakieykolwiek płci, krewnych lub nie krewnych; o imionach, nazwisku, stanie życia, zamieszkaniu, przyszłego małżonka, równie iako oyca iego i matki, ieżeli są znani; o mieyscu, i ile możności o czasie urodzenia iego, o przyczynach przeszkadzaiących do złożenia na to aktu. Swiadkowie podpiszą akt znania, i Sędzia pokoiu; a gdyby który podpisać nie mógł, lub nie umiał, wzmianka o tém zrobiona będzie.
72. Akt znania podany będzie trybunałowi pierwszey inſtancyi mieysca, w którém małżeńſtwo ma bydź obchodzone. Trybunał wysłuchawszy Prokuratora Cesarskiego, wyda, albo odmówi potwierdzenie swoie, w miarę znalezionych doſtatecznych, albo niedoſtatecznych okazaniu aktu urodzenia.
73. Urzędowy akt zezwolenia oyców i matek, albo dziadów i babek, albo w braku tych familii, zamykać będzie imiona, nazwiska, stan życia, zamieszkanie przyszłego małżonka, i wszyſtkich osob do aktu wpływaiących, iako też i ſtopień ich pokrewieńſtwa.
74. Małżeńſtwo obchodzone będzie w gminie, w którym iedno z małżonków zamieszkało. To zamieszkanie co do małżeńſtwa uważa się przez ciągłe szcześciomiesięczne w jednym gminie mieszkanie.
75. W dniu przez ſtrony oznaczonym, po upłynionym czasie od zapowiedzi, urzędnik ſtanu cywilnego, w domu gminnym, w przytomności czterech świadków, krewnych, lub niekrewnych, przeczyta ſtronom wzwyż rzeczone akta, względem ſtanu i formalności małżeńskiego związku, i Rozdział VI. z tytułu o Małżeństwie względem wzaiemnych praw i powinności małżonków; oświadczą ſtrony iedna po drugiey, iż chcą się pobrać za małżonków, i urzędnik w imieniu prawa, wyrzecze: iż są złączeni małżeńskim związkiem, i akt do tego ſtosowny natychmiaſt spisze.
76. Wyrażone będą w akcie małżeńskim:1) Imiona, nazwiska, ſtan życia, wiek, mieysce urodzenia, i zamieszkania małżonków.
2) Czyli są małoletni, albo pełnoletni.
3) Imiona, nazwiska, ſtan życia, zamieszkanie oyców ich i matek.
4) Zezwolenie oyców i matek, dziadów i babek, i familii w przypadkach, gdzie tego potrzeba.
5) Akta uszanowania ieżeli zaszły[4].
6) Zapowiedzi w różnych zamieszkaniach.
7) Przeciwieńſtwa, ieżeli iakie były, ich zniesienia albo wzmianka, że żadnego nie było.
8) Oświadczenie ſtron, iż się biorą za małżonków, i ogłoszenie związku między niemi, przez urzędnika publicznego.
9) Imiona, nazwiska, wiek, ſtany życia, zamieszkania świadków, ich zeznanie, czyli są krewnemi lub powinowatemi małżonków, z którey ſtrony, i w jakim ſtopniu.
77. Nie można pochowac żadnego umarłego, bez pozwolenia wydanego bezpłatnie, i na papierze nieſtęplowanym, od urzędnika ſtanu cywilnego; ten zaś takiego pozwolenia udzielić nie może, poki się nie uda do umarłego, dla przekonania się o iego śmierci; i dopiero we dwadzieścia cztery godzin od śmierci, oprócz przypadków urządzeniami policyi przewidzianych.
78. Akt śmierci spisze urzędnik ſtanu cywilnego, na zeznanie dwóch świadków. Ci świadkowie ile możności, z naybliźszych krewnych albo sąsiadów bydż powinni; a ieżeli osoba umarła nie w mieyscu zamieszkania swoiego, to osoba u którey śmierć zaszła, i ieden krewny, albo obcy.
79. W akcie śmierci wyrażone będą: imiona, nazwiska, wiek, stan życia, i zamieszkanie osoby umarłey; imiona i nazwiska iey małżonka, ieżeli umarła osoba w małżeńſtwie, albo w ſtanie wdowim była; imiona, nazwiska, wiek, ſtan życia i zamieszkanie świadków, i ieżeli są krewni, ſtopień ich pokrewieńſtwa.
Ten akt nadto zawierać będzie, ile dowiedzieć się o tém można, imiona, nazwiska, ſtan życia, zamieszkanie oyca i matki umarłego, i mieysce iego urodzenia.
80. W przypadku śmierci w szpitalach woyskowych, cywilnych, albo innych domach publicznych, przełożeni, rządzcy, zawiadowcy i gospodarze tych domów, są obowiązani uwiadomić o tém we dwudzieſtu czterech dozinach urzędnika ſtanu cywilnego, który przyydzie przeświadczyc się o śmierci, i spisze akt ſtosownie do artykułu poprzedzaiącego, według powziętych zeznań i obiaśnień.
Utrzymywane będą nadto w rzeczonych szpitalach i domach reieſtra przeznaczone na wpisy zeznań takich i obiaśnień.
Urzędnik ſtanu cywilnego odeśle akt śmierci urzędnikowy mieysca oſtatniego zamieszkania osoby umarłey, który go zapisze w reieſtra.
81. Gdy będą ślady albo poznaki gwałtowney śmierci, albo inne okoliczności, daiące o niey podeyrzenie, nie można pochowac umarłego, dopoki urzędnik policyyny, w przytomności doktora albo chirurga, nie spisze protokułu względem ſtanu trupa, i okoliczności do tego wpływaiących; równie względem zebranych obiaśnień, co do imion,nazwiska, wieku, stanu życia, mieysca urodzenia i zamieszkania osoby zmarłey. 82. Urzędnik policyyjny powinien przesłać zaraz urzędnikowi ſtanu cywilnego mieysca, w którém osoba umarła, wszelkie uwiadomienia, wyrażone w swoim protokule, podług których akt śmierci spisany będzie.
Urzędnik ſtanu cywilnego, pośle tego aktu expedycyą urzędnikowi zamieszkania, ieżeli ieſt znane osoby zmarłey: ta expedycya wciągnięta będzie w reieſtra.
83. Pisarze kryminalni, obowiązani są przesłać we dwudzieſtu czterech godzinach po wykonaniu wyroków na śmierć skazuiących, urzędnikowi ſtanu cywilnego mieysca, w którém skazany śmierć poniosł, wszelkie uwiadomienia, wyrażone w artykule 79. podług których akt śmierci spisany będzie.
84. W przypadku śmierci w więzieniach, albo w domach zamknięcia i przytrzymania, zarządzaiący lub dozorcy, doniosą natychmiaſt urzędnikowi ſtanu cywilnego, który się tam uda, podług artykułu 80. i akt śmierci spisze.
85. We wszelkich przypadkach gwałtowney śmierci, albo w więzieniach, zamknięciach, albo wykonaniu skazań na utratę życia, żadna wzmianka uczyniona nie będzie o tych okolicznościach, i akta śmierci napisane będą proſtym sposobem, podług prawideł wyrażonych w artykule 79.
86. Na przypadek śmierci w czasie podróży morskiey, spisany będzie akt śmierci we dwudzieſtu czterech godzinach w przytomności dwóch świadków wziętych z pomiędzy officerów okrętu, a w tych braku z pomiędzy ludzi okrętowych. Ten akt spisany będzie, ieżeli na okręcie Cesarskim, przez urzędnika adminiſtracyi morskiey; a przez kapitana, właściela lub szypra na okręcie kupieckim, lub korsarskim. Akt śmierci wpisany będzie zaraz pod reieſtrem osób okrętowych.
87. W pierwszym porcie, do którego czy dla odpoczynku, czy dla innej przyczyny, oprócz rozbroienia, zawinie okręt, urzędnicy adminiſtracyi morskiey, kapitan, właściciel, albo szyper, którzy spisali akta śmierci, są obowiązani złożyć dwie expedycye tych aktów, ſtosownie do artykułu 60.
Jak okręt do portu przybędzie dla rozbroienia, reieſtr okrętowych osób złożony będzie w kancellaryi przełożonego nad wpisami morskiemi; ten expedycyą aktu śmierci, podpisaną przez siebie, prześle urzędnikowi ſtanu cywilnego zamieszkania osoby umarłey: expedycya taka wciągnięta zoſtanie w reieſtra natychmiaſt.
88. Akta ſtanu cywilnego zrobione za granicą Pańſtwa, tyczące się woyskowych lub innych osób przy woysku użytych, spisane będą podług form wyrażonych przez poprzedzaiące urządzenia; zachowując wyiątki w artykułach następuiących zawarte.
89. Kwatermiſtrz w każdym korpusie, z jednego lub kilku batalionów albo szwadronów; i kapitan dowódzca w innych korpusach, dopełnią obowiązków urzędnika ſtanu cywilnego: toż samo dopełni inspektor rewii, przydany do woyska lub korpusu iakiego, co do officerów bez woyska, i osób przy woysku użytych.
90. W każdym korpusie woyskowym utrzymywany będzie reieſtr dla aktów ſtanu cywilnego, tyczących się osób tegoż korpusu, i inny przy sztabie woyska, albo korpusu, dla aktów cywilnych tyczących się officerów bez woyska, i osób przy woysku użytych; te reieſtra równym sposobem utrzymywane będą, iak inne reieſtra korpusów i sztabów, i złożone w archiwach woiennych, gdy korpus i woyska powrocą do kraiu Pańſtwa.
91. Liczby na ſtronicach kart i oznaki szczególne, położone będą przez officera dowodzcę, na reieſtrach każdego korpusu; a na reieſtrach przy sztabie, przez naczelnika sztabu ieneralnego.
92. Oświadczenie urodzin przy woysku, uſkutecznione bydź powinno w przeciągu dni dziesięciu od urodzenia.
93. Officer utrzymuiący reieſtr ſtanu cywilnego, w dniach dziesięciu od wpisania aktu uro dzenia w rzeczony reieſtr, powinien wyciąg tego aktu przesłać urzędnikowi ſtanu cywilnego mieysca, gdzie było oſtatnie zamieszkanie oyca dziecięcia, albo matki, ieżeli oyciec nie ieſt znany.
94. Zapowiedzi małżeńſtwa woyskowych, i użytych przy woysku, odbywać się będą w mieyscu oſtatniego ich zamieszkania; i nadto umieszczone będą na dwadzieścia pięć dni, przed obchodzem małżeńskim, w rozkaz dzienny korpusu, dla osób do iednego korpusu należących; a w rozkaz dzienny woyska, lub korpusu woyska, dla officerów bez woyska, i użytych przy nim osób
95. Jak tylko wpisany będzie w reieſtrze akt obchodu małżeńskiego, natychmiaſt oficer utrzymuiący reieſtr, pośle expedycyą tegoż aktu, urzędnikowi ſtanu cywilnego, oſtatniego zamieszkania małżonków.
96. Akta śmierci spisywane będą w każdym korpusie przez kwatermiſtrza; a dla officerów bez woyska, i użytych przy nim osób, przez inspektora rewii woyska, na zaświadczenie trzech świadków; wyciąg z tych reieſtrów, posłany będzie w dniach dziesięciu urzędnikowi ſtanu cywilnego mieysca, w którém było oſtatnie zmarłego zamieszkanie.
97. W przypadkach śmierci w szpitalach woyskowych, polowych, lub mieyscowych, spisany będzie na to akt, przez rządcę tych szpitalów, i przesłany kwatermiſtrzowi korpusu, albo inspekto rowi rewii woyska, lub korpusu woyska, do którego umarły należał. Ci officerowie odeślą expedycyą tego do urzędnika ſtanu cywilnego mieysca, w którém oſtatnie zamieszkanie umarłego było.
98. Urzędnik ſtanu cywilnego zamieszkania ſtron, obowiązany wciągnąć zaraz w reieſtra expedycyą aktu ſtanu cywilnego, przesłaną sobie od woyska.
99. Gdyby żądano sproſtowania aktu ſtanu cywilnego, Trybunał przynaleźny ſtanowić bedzie, z dozwoleniem apellacyi, i na wnioski Prokuratora Cesarskiego. Strony interesowane przywołanemi będą, ieżeli tego potrzeba.
100. Wyrok sprostowania nigdy użytym bydź nie może przeciw ſtronon interesowanym, gdy go nie żądały, albo do tego przywołanemi nie były.
101. Wyroki sproſtowania natychmiaſt po ich przysłaniu, wpisane będą w reiestrach przez urzędnika ſtanu cywilnego, i wzmianka o tém uczyniona będzie na brzegu aktu poprawionego.
- ↑ Procureur , Mandataire , Fonde de pouvoir , Umocowany, Pełnomocnik. Jest osobny Tytuł Trzynasty w Xiędze Trzeciey o Pełnomocnictwie. Liczby i oznaki szczególne, to iest paginy i paraphy Paraph iest to skrócony znak, który za podpis czasem używany bywa, albo się kładzie przy podpisie, iest to gatunek cyfrowania.
- ↑ Extrait, Extrakt, to iest wyciąg z aktu; Procès verbal, to iest protukuł, Sommaire, skròcony. Gmin Commune, Urząd mieyscowy Municipalité.
- ↑ Rózne są gatunki i nazwiska aktòw: Minut, pierwsze napisanie aktu, na ktòrym są podpisy i stron i urzędnika, przed iakim akt czyniony, akta takie zostaią się w kancellaryi urzędòw, nazywać ie będziemy Akta Oryginalne. Oryginał iest ogòlne nazwisko aktu pierwszy raz napisanego, oddany bydź może stronom, i nazywać go będziemy tym wyrazem tylko Oryginał, z tego względu sczegòlniey, że pierwszy raz iest pisany. Oryginał taki nazywa się Brevet. Rescriptum, ieżeli w aktach oryginalnych nie iest pisany, ale wydany stronie. Oryginał nazwać można, Pismo pierwiastkowe, pierwopism: są przypadki wyrażone w kodexie, w ktorych akta nie mogą bydź ważne, ieżeli ich oryginały nie są w aktach, czyli ieżeli ich nie masz minute. Przepisanie aktu oryginalnego na innym papierze, nazywa się kopiia, expedycya. Przepisanie aktu szczególnego z aktòw, nazywa się wyciąg, Extrakt. Między kopiia a expedycyą mała zachodzi różnica: kopiia uważa się z tego względu, że iest przepisaniem innego pisma, a expedycya, że iest pismo ze wszelkiemi formalnościami napisane, dla wydania temu do kogo należy. Pierwszy wyciąg nazywa się Wyciąg urzędowy, Grosse; powaga takich wyciągòw, idzie zaraz po oryginale, wytłumaczone to iest w tytule Trzecim Xięgi Trzeciey, gdzie iest mowa o dowodach. Bywa ieszcze Copie figurée, to iest kopiia wystawuiąca zupełnie oryginał, w całym iego kształcie, ze wszystkiemi poprawami i znakami. Titre authentique, to iest akt urzędowy, acte sous seing privé, akt albo pismo, z podpisem prywatnym, Corps de l’acte, to co iest wyrażone wewnątrz aktu. Bon, Quitance kwit, zakwitowanie; Approuvé Potwierdzenie. Visa, Vue, podpisanie przez kogo, że ten akt widział, że z jego wiedzą wychodzi; iest to gatunek stwierdzenia; a la suite d’un acte, napisanie pod aktem; en marge na brzegu, au dos na wierzchu, au pied, na dole aktu, albo u spodu, pod spodem: Rectification des actes, sprostowanie aktòw czyli poprawienie.
- ↑ Profession, stan życia albo powołanie. Mineur, Minorennis, małoletni. Majeur, Majorennis, Pełnoletni. Emancipé, Emancipatus, usamowolniony, Emancipatio, usamowolnienie; Interdit, bezwłasnowolny; znaczenie tych wyrazów, obiaśnia tytuł dziesiąty i iedynasty Xięgi pierwszey. Przeciwieństwo Opposition; Akt znania, czyli że iest osoba znana, Pacte de notoriété: akt uznania, Pacte de reconnaissance; Homologation Potwierdzenie, czyli przyięcie urzędowe. Maison commune, Dom gminny; Acte respectueux, akt uszanowania, wytłumaczony będzie w Tytule o Małżeństwie.
