Strona:PL Józef Ignacy Kraszewski - Nowele, Obrazki i Fantazye.djvu/358: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
 
Status stronyStatus strony
-
Przepisana
+
Skorygowana
Treść strony (podlegająca transkluzji):Treść strony (podlegająca transkluzji):
Linia 2: Linia 2:
{{tab}}Spojrzmyż i porównajmy wieki te, w których nie urodziły się jeszcze formuły, nie prawiono o duszy i duchu... jaka tam potęga! jaka wielkość! co za żywot ogromny! Z całą swą cywilizacyą materyalną, kolejami, parą, bawełną angielską, telegrafami, świat stał się podobny machinie, w któréj ustawicznie jakieś kółko się psuje i zastanawia wszystko... dopóki go maszynista nie nalata... Co kółko, to nowa teorya, i tylko co nie widać, jak wcale nową budować przyjdzie machinę do teoryi, lub teoryą do machiny.<br />
{{tab}}Spojrzmyż i porównajmy wieki te, w których nie urodziły się jeszcze formuły, nie prawiono o duszy i duchu... jaka tam potęga! jaka wielkość! co za żywot ogromny! Z całą swą cywilizacyą materyalną, kolejami, parą, bawełną angielską, telegrafami, świat stał się podobny machinie, w któréj ustawicznie jakieś kółko się psuje i zastanawia wszystko... dopóki go maszynista nie nalata... Co kółko, to nowa teorya, i tylko co nie widać, jak wcale nową budować przyjdzie machinę do teoryi, lub teoryą do machiny.<br />
{{tab}}— Wolisz więc co innego? doktorze — spytałem — i ja dzielę twoje zdanie, ale czy poetyczność i wielkość przeszłości nie jest dziełem złudzenia i perspektywy powietrznéj, w któréj ją widzimy?<br />
{{tab}}— Wolisz więc co innego? doktorze — spytałem — i ja dzielę twoje zdanie, ale czy poetyczność i wielkość przeszłości nie jest dziełem złudzenia i perspektywy powietrznéj, w któréj ją widzimy?<br />
{{tab}}— Nie! zdradzają się wieki we wszystkich pozostałościach swoich... Po Egipcie zostały bazalty, głazy, piramidy choć ceglane, mumie i garnki... po Grccyi ideały z marmuru, bronzu i słowa... po Rzymie drogi olbrzymie i ruiny obozowisk... po średniowiecznéj przeszłości mogiły krzyżowców i katedry; — co po nas zostanie? alkaloidy i banhofy? dwudziestu czterech ekonomistów formułujących społeczną zasadę bytu, trochę szkła, trochę drutu i żelaziwa, dużo rdzy i kwita... Wiek, powiadam waćpanu, głupi, dziecinny i dowodzący upadku ludzkości; żadna w nim wielka myśl nie drga i zrodzona nie wyżyje długo w jego atmosferze zatrutéj, najlepszą potrafimy zepsuć... Jest niby pragnienie filantropijne podniesienia proletaryatu, ale jak się do tego biorą? jedni socyalizmu niewolą, drudzy utopią bałamutną. Sformowano miłosierdzie chrześcijańskie i zmieniono je w regularny podatek, ustanowiono towarzystwa i urzędników, którzy muszą być miłosierni od rana do nocy, a są wistocie tylko nieznośnemi machinami do podpisywania regiestrów.<br />
{{tab}}— Nie! zdradzają się wieki we wszystkich pozostałościach swoich... Po Egipcie zostały bazalty, głazy, piramidy choć ceglane, mumie i garnki... po Grecyi ideały z marmuru, bronzu i słowa... po Rzymie drogi olbrzymie i ruiny obozowisk... po średniowiecznéj przeszłości mogiły krzyżowców i katedry; — co po nas zostanie? alkaloidy i banhofy? dwudziestu czterech ekonomistów formułujących społeczną zasadę bytu, trochę szkła, trochę drutu i żelaziwa, dużo rdzy i kwita... Wiek, powiadam waćpanu, głupi, dziecinny i dowodzący upadku ludzkości; żadna w nim wielka myśl nie drga i zrodzona nie wyżyje długo w jego atmosferze zatrutéj, najlepszą potrafimy zepsuć... Jest niby pragnienie filantropijne podniesienia proletaryatu, ale jak się do tego biorą? jedni socyalizmu niewolą, drudzy utopią bałamutną. Sformowano miłosierdzie chrześcijańskie i zmieniono je w regularny podatek, ustanowiono towarzystwa i urzędników, którzy muszą być miłosierni od rana do nocy, a są wistocie tylko nieznośnemi machinami do podpisywania regiestrów.<br />
{{tab}}Wszelka niespodzianość życia niknie, na wszystko znajduje się prawidło, od którego odstąpić na dół czy do góry nie godzi się... robią ze świata klasztor bez religii, rzecz w świecie najtrudniejszą.. fabrykę, warsztat... więzienie.<br />
{{tab}}Wszelka niespodzianość życia niknie, na wszystko znajduje się prawidło, od którego odstąpić na dół czy do góry nie godzi się... robią ze świata klasztor bez religii, rzecz w świecie najtrudniejszą.. fabrykę, warsztat... więzienie.<br />
{{tab}}Teraz obejrzmy się w tył na to, co nas poprzedzało — weźmijmy
{{tab}}Teraz obejrzmy się w tył na to, co nas poprzedzało — weźmijmy