Strona:PL Aleksander Brückner-Słownik etymologiczny języka polskiego 597.jpeg: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m bot poprawia formatowanie |
|||
| Treść strony (podlegająca transkluzji): | Treść strony (podlegająca transkluzji): | ||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
<section begin="trynóg"/>{{tab}}'''trynóg,''' lub ''trnóg'', ‘pęta na nogi konia’, ''trynożyć'', ''trnożyć'', ‘pętać’: |
<section begin="trynóg"/>{{tab}}'''trynóg,''' lub ''trnóg'', ‘pęta na nogi konia’, ''trynożyć'', ''trnożyć'', ‘pętać’: »nikomu nie kładą ''trynogu''«, Potocki. Jest jednak w 15. wieku ''roztrnożyć'', o ‘trwonieniu’, ''roztrnażać'', ‘annihilare substantiam’, ''roztrnożca'', ‘marnotrawca’, ''roztrnożonoby''; ''roztrwożyć'' r. 1532 zamiast ''roztrnożyć'', niby ‘rozpętać’.<section end="trynóg"/> |
||
<section begin="tryny"/>{{tab}}'''tryny,''' ‘opiłki’, od ''[[Słownik etymologiczny języka polskiego/trzeć|trzeć]]'' (p.); ''trynić się'', nowe ''tryndać się'', ‘włóczyć się’, ''tryndalski''.<section end="tryny"/> |
<section begin="tryny"/>{{tab}}'''tryny,''' ‘opiłki’, od ''[[Słownik etymologiczny języka polskiego/trzeć|trzeć]]'' (p.); ''trynić się'', nowe ''tryndać się'', ‘włóczyć się’, ''tryndalski''.<section end="tryny"/> |
||
| Linia 9: | Linia 9: | ||
<section begin="trysk"/>{{tab}}'''trysk,''' ''wodotrysk, tryskać'', ''trysnąć'', ''wytrysnąć'', p. ''[[Słownik etymologiczny języka polskiego/trzask|trzask]]''; ''tryszcz'' w słowniczku r. 1500 błędnie, zamiast ''pryszcz''(?).<section end="trysk"/> |
<section begin="trysk"/>{{tab}}'''trysk,''' ''wodotrysk, tryskać'', ''trysnąć'', ''wytrysnąć'', p. ''[[Słownik etymologiczny języka polskiego/trzask|trzask]]''; ''tryszcz'' w słowniczku r. 1500 błędnie, zamiast ''pryszcz''(?).<section end="trysk"/> |
||
<section begin="tryznić"/>{{tab}}'''tryznić,''' prasłowo, od ''try-'' (''trawić'', p. ''[[Słownik etymologiczny języka polskiego/truć|truć]]'') z przyrostkiem ''-zn''; |
<section begin="tryznić"/>{{tab}}'''tryznić,''' prasłowo, od ''try-'' (''trawić'', p. ''[[Słownik etymologiczny języka polskiego/truć|truć]]'') z przyrostkiem ''-zn''; »biała płeć wiek swój ledajako ''tryźni''«; dziś podhalskie ''tryznić'', ‘mitrężyć, marnować (czas)’; ''tryzna'', cerk. ''trizna'', o ‘igrzyskach przy pogrzebach’, z pogańskich jeszcze czasów; ''trizniti'', ‘walczyć’; rus. ''triznit’'', ‘majaczyć’; czes. ''trýzeń'', ‘udręka’; samogłoska wymienna, ''y'' i ''i''?<section end="tryznić"/> |
||
<section begin="trzask"/>{{tab}}'''trzask,''' ''trzaskać'', ''trzasnąć''; ''trzaskawica'', ‘burza z gromami’, psałterz; ''gromotrzask'' i ''nietrzas(e)k'', nazwy roślin, chroniących dom od gromu (‘sempervivum’, ‘sedum’); ''trzeszczeć'', ''wytrzeszczyć'' (oczy); ''trzaska''. Prasłowo; cerk. ''trěsk'', ‘trzask’, ''trěsnąti'', ''trěsztiti'', ‘trzasnąć’, ''trěska'', ‘trzaska’, ''trěsna'', ‘ozdoby wiszące’; tak samo czes., rus.; lit. ''treszkēti'' i ''traszkēti'', ‘trzeszczeć’, ''trēkszti'', ‘wyciskać’. Tu należy ''[[Słownik etymologiczny języka polskiego/troska|troska]]'' (p.), w cerk. tyle co ''trzaskawica'', ‘grom’; ''troskot'' (p. ''[[Słownik etymologiczny języka polskiego/troska|troska]]''); oboczne pnie są z wokalizacją ''u'': ''[[Słownik etymologiczny języka polskiego/truskawka|truskawka]]'' (p.), ''[[Słownik etymologiczny języka polskiego/trysk|trysk]]'' (p.), ''trysnąć'', a obok |
<section begin="trzask"/>{{tab}}'''trzask,''' ''trzaskać'', ''trzasnąć''; ''trzaskawica'', ‘burza z gromami’, psałterz; ''gromotrzask'' i ''nietrzas(e)k'', nazwy roślin, chroniących dom od gromu (‘sempervivum’, ‘sedum’); ''trzeszczeć'', ''wytrzeszczyć'' (oczy); ''trzaska''. Prasłowo; cerk. ''trěsk'', ‘trzask’, ''trěsnąti'', ''trěsztiti'', ‘trzasnąć’, ''trěska'', ‘trzaska’, ''trěsna'', ‘ozdoby wiszące’; tak samo czes., rus.; lit. ''treszkēti'' i ''traszkēti'', ‘trzeszczeć’, ''trēkszti'', ‘wyciskać’. Tu należy ''[[Słownik etymologiczny języka polskiego/troska|troska]]'' (p.), w cerk. tyle co ''trzaskawica'', ‘grom’; ''troskot'' (p. ''[[Słownik etymologiczny języka polskiego/troska|troska]]''); oboczne pnie są z wokalizacją ''u'': ''[[Słownik etymologiczny języka polskiego/truskawka|truskawka]]'' (p.), ''[[Słownik etymologiczny języka polskiego/trysk|trysk]]'' (p.), ''trysnąć'', a obok »niemych« są »dźwięczne« w obu postaciach: ''drzazga'', ''druzgać'', ''zdruzgotać''; tak samo u innych Słowian; czes. ''drzizha'' obok ''trziska''.<section end="trzask"/> |
||
<section begin="trząść"/>{{tab}}'''trząść,''' ''trzasnąć'', ''trząchnąć'', ''wytrzęsać'', ''roztrząsać'', ''natrząsać się'' itd.; ''trząskiem'', ‘truchtem’, ''wtrząski''; ''trząśćca'', ‘febra’; ''trzęsigłów''; ''trzęsawisko'', ''trzęsawica''. Prasłowo; cerk. ''tręsti'', ''tręsą'', z wokalizacją ''o'': ''trąs'', ‘trzęsienie ziemi’, ''trąsiti'', ‘trząść’; tak samo rus. ''trjasti'' i ''trus'', ‘tchórz’, ''trusit’'', ‘tchórzyć’. Urobione ''tręs-'' przyrostkiem ''-s'' od ''trem-'', ‘trząść’, litew ''trimti'', ‘trząść się od zimna’, ''tremti'', ‘odstraszać, odganiać’, ''sutraminti'', ‘dotknąć się’; grec. ''tremō'', ‘drżę’, łac. ''tremo'' (stąd u nas ''trema'', ‘obawa’); ind. wyłącznie z ''s'', ''trasati'', ‘boi się’, awest ''tarszta-'', ‘bojażliwy’.<section end="trząść"/> |
<section begin="trząść"/>{{tab}}'''trząść,''' ''trzasnąć'', ''trząchnąć'', ''wytrzęsać'', ''roztrząsać'', ''natrząsać się'' itd.; ''trząskiem'', ‘truchtem’, ''wtrząski''; ''trząśćca'', ‘febra’; ''trzęsigłów''; ''trzęsawisko'', ''trzęsawica''. Prasłowo; cerk. ''tręsti'', ''tręsą'', z wokalizacją ''o'': ''trąs'', ‘trzęsienie ziemi’, ''trąsiti'', ‘trząść’; tak samo rus. ''trjasti'' i ''trus'', ‘tchórz’, ''trusit’'', ‘tchórzyć’. Urobione ''tręs-'' przyrostkiem ''-s'' od ''trem-'', ‘trząść’, litew ''trimti'', ‘trząść się od zimna’, ''tremti'', ‘odstraszać, odganiać’, ''sutraminti'', ‘dotknąć się’; grec. ''tremō'', ‘drżę’, łac. ''tremo'' (stąd u nas ''trema'', ‘obawa’); ind. wyłącznie z ''s'', ''trasati'', ‘boi się’, awest ''tarszta-'', ‘bojażliwy’.<section end="trząść"/> |
||
