Wikiźródła

Strona:PL Eliza Orzeszkowa O nacjonalizmie żydowskim 4 2.jpg: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Nie podano opisu zmian
Status stronyStatus strony
-
Przepisana
+
Skorygowana
Treść strony (podlegająca transkluzji):Treść strony (podlegająca transkluzji):
Linia 1: Linia 1:
{{pk|zacho|wanie}} lub utrata nadziei zlania się kiedykolwiek ludności żydowskiej z ludnością miejscową, co sprowadzać musi dla teraźniejszości i przyszłości stron obu ogromne zmiany programowe i perspektywiczne.<br>
{{pk|zacho|wanie}} lub utrata nadziei zlania się kiedykolwiek ludności żydowskiej z ludnością miejscową, co sprowadzać musi dla teraźniejszości i przyszłości stron obu ogromne zmiany programowe i perspektywiczne.<br>
{{tab}}Rozumiem dobrze, że prawda ta ani kilku pociągnięciami pióra, ani natychmiast wyświetlona być nie może, że owszem, dla poszukiwaczy jej sprzymierzeńcem koniecznym musi być — czas.<br>
{{tab}}Rozumiem dobrze, że prawda ta ani kilku pociągnięciami pióra, ani natychmiast wyświetlona być nie może, że owszem, dla poszukiwaczy jej sprzymierzeńcem koniecznym musi być — czas.<br>
{{tab}}Czas tylko może zgromadzić dostateczną liczbę dokumentów, które dowiodą, czy powstały od niedawna pośród żydów ferment nacjonalistyczny jest naturalnym wytryskiem uczuć i pragnień całej masy ludności żydowskiej, albo sztuczną robotą pewnej grupy jednostek, która ferment ten w ludność tę zaszczepia pod wpływem pobudek rozmaitych, z pośród których ani złych ani szlachetnych wyłączać nie nałoży. Psychologja ludzka jest zazwyczaj węzłem, z ormuzdowych świateł i arymanowych ciemności splecionym. Nikt dla żadnych przyczyn interesu lub namiętności nie powinien z kręgu widzenia swego i innyoh usuwać świateł, ale też nikogo obrażać nie powinno, jeżeli ktoś w psychologji jego odkrywa {{kor|kładnocą|kładnącą}} się na światło ciemność.<br>
{{tab}}Czas tylko może zgromadzić dostateczną liczbę dokumentów, które dowiodą, czy powstały od niedawna pośród żydów ferment nacjonalistyczny jest naturalnym wytryskiem uczuć i pragnień całej masy ludności żydowskiej, albo sztuczną robotą pewnej grupy jednostek, która ferment ten w ludność tę zaszczepia pod wpływem pobudek rozmaitych, z pośród których ani złych ani szlachetnych wyłączać nie nałoży. Psychologja ludzka jest zazwyczaj węzłem, z ormuzdowych świateł i arymanowych ciemności splecionym. Nikt dla żadnych przyczyn interesu lub namiętności nie powinien z kręgu widzenia swego i innych usuwać świateł, ale też nikogo obrażać nie powinno, jeżeli ktoś w psychologji jego odkrywa {{kor|kładnocą|kładnącą}} się na światło ciemność.<br>
{{tab}}W psychologji przywódców nacjonalistycznego ruchu żydów istnieje niezawodnie szczere, choć przedwcześnie ustalone, przekonanie o rzeczywistym istnieniu odrębnej narodowości żydowskiej, a więcej jeszcze z pobudek demokratycznych płynąca, choćby na mylnej drodze rozwijana, lecz zawsze szlachetna, chęć służenia, przez zaszczepianie tego przekonania, ciemnej i cierpiącej masie żydowskiej.<br>
{{tab}}W psychologji przywódców nacjonalistycznego ruchu żydów istnieje niezawodnie szczere, choć przedwcześnie ustalone, przekonanie o rzeczywistym istnieniu odrębnej narodowości żydowskiej, a więcej jeszcze z pobudek demokratycznych płynąca, choćby na mylnej drodze rozwijana, lecz zawsze szlachetna, chęć służenia, przez zaszczepianie tego przekonania, ciemnej i cierpiącej masie żydowskiej.<br>
{{tab}}To są jej ormuzdowe światła.<br>
{{tab}}To są jej ormuzdowe światła.<br>
{{tab}}Ale jest też w tej psychologii niechęć, jeżeli nie nienawiść, dla narodu otaczającego, połączona z dziwnem, bo ze wzgardą prawie graniczącem lekceważeniom jego charakteru, kultury i interesów, czyli tego co stanowi jego duszę, przez pracę wieków ukształtowaną i jego prawo święte, łez i krwi strumieniami oblane.<br>
{{tab}}Ale jest też w tej psychologji niechęć, jeżeli nie nienawiść, dla narodu otaczającego, połączona z dziwnem, bo ze wzgardą prawie graniczącem lekceważeniem jego charakteru, kultury i interesów, czyli tego co stanowi jego duszę, przez pracę wieków ukształtowaną i jego prawo święte, łez i krwi strumieniami oblane.<br>
{{tab}}I to są tej psycbologji arymanowe ciemności.<br>
{{tab}}I to są tej psychologji arymanowe ciemności.<br>
{{tab}}O masie ludności żydowskiej, to jest o tej najliczniejszej jej warstwie, która żyje w ubóstwie lub w nędzy, przez nowoczesną oświatę nie tknięta i w zabiegach materjalnej natury tem głębiej pogrążona, 1m głębszemi są jej ubóstwo lub nędza, mowy tu być nie może. W takich ciemnych i przez złe losy zahukanych masach mogą istnieć pewne niewyraźne, szczepowe pociągi, albo odrazy, pewne większe lub mniejsze zdolnośoi do uczuć i dążeń natury ogólnej i oderwanej. Może ciemny proletarjusz polak, posiadający pod stopami ziemię ojczystą i w ustach mowę narodową, przejąć się ideą polityczną i towarzyszącemi jej uczuciami łatwiej od nieposiadającego ich ciemnego proletarjusza żyda. Zawsze jednak masa nieoświecona i w wiecznym trudzie odwalania z siebie syzyfowego kamienia fizycznej nędzy pogrążona, — to wędrowiec głodny i współślepy, który do pałacu idei oderwanych i uczuć ogólnych zaledwie niekiedy i przez wązką szczelinkę zagląda, nie bardzo rozumiejąc tego, na co patrzy, i nie bardzo o to dbając. Wszelkie masy są względnie do politycznych uczuć i pojęć materjałem zaledwie, który w taki lub inny sposób kształtują i wyginają, obok innych okoliczności, i może przeważnie, ręce tych, którzy „przed narodem niosą oświaty kaganiec“.<br>
{{tab}}O masie ludności żydowskiej, to jest o tej najliczniejszej jej warstwie, która żyje w ubóstwie lub w nędzy, przez nowoczesną oświatę nie tknięta i w zabiegach materjalnej natury tem głębiej pogrążona, im głębszemi są jej ubóstwo lub nędza, mowy tu być nie może. W takich ciemnych i przez złe losy zahukanych masach mogą istnieć pewne niewyraźne, szczepowe pociągi, albo odrazy, pewne większe lub mniejsze zdolności do uczuć i dążeń natury ogólnej i oderwanej. Może ciemny proletarjusz polak, posiadający pod stopami ziemię ojczystą i w ustach mowę narodową, przejąć się ideą polityczną i towarzyszącemi jej uczuciami łatwiej od nieposiadającego ich ciemnego proletarjusza żyda. Zawsze jednak masa nieoświecona i w wiecznym trudzie odwalania z siebie syzyfowego kamienia fizycznej nędzy pogrążona, — to wędrowiec głodny i współślepy, który do pałacu idei oderwanych i uczuć ogólnych zaledwie niekiedy i przez wązką szczelinkę zagląda, nie bardzo rozumiejąc tego, na co patrzy, i nie bardzo o to dbając. Wszelkie masy są względnie do politycznych uczuć i pojęć materjałem zaledwie, który w taki lub inny sposób kształtują i wyginają, obok innych okoliczności, i może przeważnie, ręce tych, którzy „przed narodem niosą oświaty kaganiec“.<br>
{{tab}}Ale jeżeli o tych ostatnich idzie, jeżeli idzie o tę część t.&nbsp;zw. inteligencji żydowskiej, która, nie z naszych rąk „kaganiec“ otrzymawszy, od niedawna współwiernej masie swej przyświecać nim zaczęła, to czyż trzeba wyliczać dowody faktu, że na kagańcu i na niosących go rękach pozostała znaczna ilość tego płynu, nieprzyjaźnią i niesprawiedliwością względem nas nasyconego, w którym nurzają się ręce tych, co jej kaganiec podawali?<br>
{{tab}}Ale jeżeli o tych ostatnich idzie, jeżeli idzie o tę część t.&nbsp;zw. inteligencji żydowskiej, która, nie z naszych rąk „kaganiec“ otrzymawszy, od niedawna współwiernej masie swej przyświecać nim zaczęła, to czyż trzeba wyliczać dowody faktu, że na kagańcu i na niosących go rękach pozostała znaczna ilość tego płynu, nieprzyjaźnią i niesprawiedliwością względem nas nasyconego, w którym nurzają się ręce tych, co jej kaganiec podawali?<br>
{{tab}}Fakt to jest znany powszechnie, ale dowody prawdziwości jego niech wyliczają inni, bliżej szczegółów rzeczy świadomi, najpewniej nie więcej naderemnie o dobro publiczne dbali, lecz mniejszą odrazę ku zarzutom i wyrzutom, ku wszystkiemu, co jest do kłótni ząb za ząb podobne, czujący.<br>
{{tab}}Fakt to jest znany powszechnie, ale dowody prawdziwości jego niech wyliczają inni, bliżej szczegółów rzeczy świadomi, najpewniej nie więcej nademnie o dobro publiczne dbali, lecz mniejszą odrazę ku zarzutom i wyrzutom, ku wszystkiemu, co jest do kłótni ząb za ząb podobne, czujący.<br>
{{tab}}Co do mnie, zamiast wymieniania rzeczy wiadomych, a zawsze bolesnych i jątrzących, wolę przez chwilę zastanowić się nad przyczynami ich powstania.<br>
{{tab}}Co do mnie, zamiast wymieniania rzeczy wiadomych, a zawsze bolesnych i jątrzących, wolę przez chwilę zastanowić się nad przyczynami ich powstania.<br>
{{c|w=110%|przed=40px|po=15px|{{pętla|15|•&nbsp;&nbsp;}}}}
{{c|w=110%|przed=40px|po=15px|{{pętla|15|•&nbsp;&nbsp;}}}}
Źródło: „https://pl.wikisource.org/wiki/Strona:PL_Eliza_Orzeszkowa_O_nacjonalizmie_żydowskim_4_2.jpg”