Strona:Mendelsohn - Jak uchronić swoje serce.pdf/10

ślizgnie się przez oczka niebezpiecznej siatki, nie myśli on jednak o tem, że nie zawsze się to może udać, pozatem mężczyźni zbyt łatwo zapominają, że wszystko na świecie jest względne. „Quod licet Jovi, non licet bovi“ — mówi przysłowie. A zwłaszcza, że w medycynie nie ma przeważnie żadnej absolutnej miary; znajdują tu zastosowanie słowa greckich myślicieli: „człowiek jest miarą wszechrzeczy“. Zawsze, zarówno jak w stanach chorobliwych, tak i w stanie zdrowia jest pewna zmienność; jak pewne określone uszkodzenia, tak i pewne określone wyzdrowienia odpowiadają zawsze danemu osobnikowi. Zależne to jest z jednej strony od siły ataku, z drugiej zaś — od odporności organizmu. Można sobie wyobrazić 6 osób, które podczas boksowania dostały identyczne uderzenia w pierś; — z tego może wyniknąć 6 rozmaitych chorób. U jednego może być złamany mostek, podczas gdy u drugiego ograniczy się to tylko na sińcu, u trzeciego może być uszkodzenie płuc z następowym śmiertelnym krwotokiem, u innego może być znów wstrząs nerwowy. Nie inaczej się dzieje, jeśli 6 rozmaitych osób przyjmuje jedną i tą samą substancję, np. dużą szklankę wina: może ono uśmiercić niemowlę, ogłuszyć panienkę, u studenta — korporanta może nie wywołać żadnych objawów, lecz chorego na cukrzycę może wtrącić w ciężką niemoc. Albowiem wszystko jest względne.
 Do trucizn może być zaliczona każda trująca substancja wtedy, gdy ona przekracza pewną określoną miarę, lecz ta ostatnia jest inną dla każdego pojedynczego osobnika. Trucizną jest prawie wszystko co przechodzi pewne określone granice. Można się zatruć nawet solą kuchenną, nawet wodą destylowaną; tylko, że dla tych „przedmiotów codziennego użytku“ granice używalności są bardzo wysokie, podczas gdy dla innych produktów, które my pospolicie zwiemy jadami lub truciznami, są one nader niskie. W naturze niema nic wielkiego i nic małego, tylko dla naszego biednego umysłu to się tak wydaje. Ten względny stosunek idzie