Strona:PL Nowe Ateny cz. 1.djvu/49

Numen u Sámárytánow, ktorzy też Biblią ſwoię ták záczynáli: In principio Creavit Aſima (miaſto Deus) Cælum & Terram, iáko im exprobrowáli Zydźi, teſte Rabbi Ehenezra. Szukał wprawdźie Atánázy Kircher w Wátykáńſkiey Bibliotece curioſitate ductus, czyli ták Sámárytáńſka záczyna ſię Biblia, ále nil ſimile ználazł, znáć że to rudes Samárytáni ták w ſwoich piſali Manuſkryptách, álbo Zydźi ex odio wymyślili ná nich.
 BAAl, BEL, BEEL, BELUS, znáczy BOGA Paná, u Aſſyryiczykow y Babilończykow; znáczy Jowiſzá à genuinè Dominum & Dominatorem. Primam originem Beluſa tego ſzukáiąc, znayduię zdánie, Euzebiuſza, Hieronima, Auguſtyna, dopieroż Pogáńſkich Autorow, że Belus był Syn Nemroda, á według Pogan Jowiſz, Syn Saturna. Temu tedy Beluſowi Ninus Monárcha Aſſyryiſki, iáko Oycu ſwoiemu mniemanemu Bożkowi, Grob wyſtáwił w Babilonie Mieśćie wſpaniáły, y Kośćioł, każąc go iáko Bożka wenerowáć ſwemu poddáńſtwu. Z tey racyi ninus Cenſetur Autor Idololatriæ. Z tąd u rożnych Nacyi Bel, y Bal Bożka znáczy wielkiey mocy y dźielnośći. Z tego Imienia Baal czyli też Beel voces ſą compoſitæ poformowáne Beel-phegor, Beel-zebub, Beel-ſephon, Deatrow, o ktorych tu záraz tractabitur.
 BELIAL zaś to ieſt ſine jugo tłumáczące ſię vocabulum nie znáczy żadnego Bożka, tylko Dyabłá według ſentencyi S. Hieronima; gdyż pierwſzy Dyabeł excuſſit jugum. Bierze ſię Belial y zá Człeká rebelizanta według explikácyi Rábinow.
 BEEL-PHEGOR był Bałwan Ammonitow, z Hebrayſkiego znáczy Dominum hiatûs álbo aperturæ. Teodoretowi y Bázylemu zdá ſię bydź Saturnus, innym zaś Priapus Bożek wſzeteczeńſtwá y nieczyſtośći; gdyż oprocz dopiero wſpomnianey Imienia tego explikácyi, Beelphegor w Hebrayſkim znáczy ieſzcze Dominum obſcenitatis, że temu Bożkowi actu fornicationis czyniono Sacrificium. Ták ſentiunt Hieronim, Izydor, Teofilakt, Adrychomiuſz, Tirinus Od tego Bożka wźieło Miáſto Imie Phegor, y gorá, álbo też od gory Phegor gdźie był czczony, on też názwany ieſt Beel-phegor. Ná Czćićielow tego Deaſtra żali ſię Pan BOG w Pſalmie 115. Initiati ſunt Beel-phegor. Co ták Swięty tłumáczy Hieronim: Conſecrati ſunt Sacris Priapi.
 BEEL-ZEBUB Bałwan Akkáronitow, Origenes, Chryſoſtomus, Athanaſius, Cyryllus, Pudentius czytáią Beelzebul. Z Hebrayſkiego ięzyká ſonat Dominum vel Deum Muſcarum, z Arabſkiego Dominum Stercoris, Páná gnoiowego. Bożek much z tąd názwany, że mnoſtwo much padáło ná mięśiwá Ofiar, ále nie padáły ná Ofiáry BOGU prawdźiwemu czynione. Grecy