Strona:PL Pedro Calderon de la Barca - Dramata (1887).djvu/19: Różnice pomiędzy wersjami

 
(Brak różnic)

Aktualna wersja na dzień 09:35, 25 lip 2021

Ta strona została przepisana.

jednolitéj, rozłożonej symetrycznie w strofach, nie odstępującej nigdy od surowego prawa do tego stopnia, że gdzie ten porządek jest naruszony, krytyka dopatruje napewno popsucia tekstu. Wolno zaś być „bardziej królewskim, niż król“, gdy się czuje natchnienie Słowackiego, niewolno, gdy się chce być tłómaczem-filologiem i gdy się chce nareszcie raz dać czytelnikowi wierne co do formy oryginału odbicie. Bo pisze się o niej (Budzyński) i mówi się o niej (Święcicki), ale się jej dotąd nie wskazało przykładem.
Trzy są tylko u Słowackiego rodzaje wiersza: 11 zgłoskowy, 7-mio zgł. i 8 zgł.; rodzaje zaś szeregów i strof są następujące: 1) Ośmiozgłoskowa romanca, w któréj rym zastąpiony jest epickim assonansem, mającym dla ucha to samo, co rym znaczenie, więc bardzo różny od naszego tak zwanego białego wiersza. Przykład: Ya sabeis, estadme atentos. Amados sobrinos, mios, Corte illustre de Polonia, Vasallos, deudos y, amigos; Ya sabeis, que yo en el mundo Por mi ciencia he, merecido El sobrenombre del docto, etc. W tym kilkusetwierszowym szeregu tworzą assonans dźwięki i, o. W innym odpowiadają sobie podobnie = e, e, e o; o, a: breve dijese, solamente, lub preso, muerto, viviendo, lub aurora, rosas, asoma, etc. 2) Wiersz heroiczny 11 zgłoskowy, łączony w danych wypadkach z 7-mio zgłoskowym i to w szeregach lub strofach.
Strofy istnieją następujące: 1) Czterowierszowa redondilla; 2) pięciowierszowa quintilla, tworząca czasem parami 3) dziesięciowierszową espinellę; 4) 11 zgłoskowa oktawa 5) tercyna; 6) sonet. Tak u Kalderona, tak u Lopesa de Vega i u reszty dramaturgów aż do dnia dzisiejszego. Pewny rodzaj wiersza i strofy należy według reguły pewnym sytuacyom; nigdy klasyczna forma nie podlegała prawom tak surowym, a jednak nigdy nie pozwalała wyobraźni podobnej swobody; — tajemnica tego czarodziejstwa leży w gieniuszu żywego słowa.
Zawiele napisano o hiszpańskim dramacie, aby dzieła te cytować wszystkie. Wymieniam najcelniejsze:
Ad. Ferd. Schack. Historya literatury i sztuki dramatycznéj w Hiszpanii.
Sismondi. Historya literatur Południa.
Tichnor. Historya literatury hiszpańskiéj.
Hartzenbusch. Wstęp do pomnikowych wydań Lopesa de Vega i Kalderona, z apendyksem zawierającym szerokie cytaty z hiszpańskich i obcych krytyków.

Montpellier, w kwietniu, 1887 r.
Edward Porębowicz.