Strona:PL Miciński - Nietota.djvu/173: Różnice pomiędzy wersjami

 
(Brak różnic)

Aktualna wersja na dzień 08:14, 24 paź 2021

Ta strona została przepisana.

łudnia Niżne Tatry i pasmo Uhrońskie, z zachodu Mała Fatra i Wiaterne Hale, ze wschodu zaś Pioniny.
Od tych mniejszych gór Tatry oddzielone są przez niziny, na których płyną 4 rzeki — zupełnie jak w raju — Dunajec i Orawa z północy, Wag i Poprad z południa.
Gdybyśmy mogli teraz wszyscy na aeroplanie, którego niegościnny X. Hubert udzielić nikomu nie chce, wznieść się na 3000 metrów tj. ponad najwyższy wirch Garłucha — ujrzelibyśmy wtedy bezmierną rozległość o wiele dalszą, niż kościoły Krakowa, nawet niż Ojców i Chęciny. Ale mgły nie pozwalałyby widzieć tak daleko. Tu bliżej natomiast ujrzelibyśmy za Gubałowskim wzniesieniem dolinę Nowotarską, złożoną z gliny lub torfu na szutrze z odłamów zaokrąglonych Tatr.
W rzekach ten szuter tłomaczy się sam przez się, lecz daleko od rzek mógł się tam dostać tylko przyniesiony przez lodowce.
Te bowiem w okresie lodowym zapełniały w Tatrach wszystkie doliny, a w każdym razie już od 1500 metrów wzwyż następowała linia wiecznego śniegu.
Lodowce bardzo powoli, bo przeciętnie 100 metrów na rok, posuwają się, niosąc na sobie ogromne zwały głazów i drobniejszego żwiru. Tam gdzie lodowiec wkracza w sfery cieplejsze i topnieje, pozostawia po sobie zwały kamienne, zwane morenami. Jeziora w Tatrach są takim dziełem lodowca, a jako pamiątkę tego pochodzenia mają zwykle morenowy pierścień, np. jezioro Szczyrbskie, Morskie Oko, jeziora Furkotne lub ślicznie w lasach ukryte Jamsko Plesso. Otóż dolina Nowotarska ma ogromne moczary i torfowiska, czy to po dawnym jeziorze, jak chcą jedni, czy wprost z powodu gruntu nieprzepuszczalnego, jak dowodzą niewyobraźniowcy.