Przypadki Robinsona Kruzoe/XXXV

Szablon:Przypadki Robinsona Cruzoe

PIĘTASZEK UCZY SIĘ PO ANGIELSKU. ROZMOWA Z NIM. BENAMUKI. SZALBIERSTWA KAPŁANÓW KARAIBSKICH. WIADOMOŚCI O EUROPEJCZYKACH. PRZYWIĄZANIE INDIANINA. ZAMIAR PODRÓŻY DO JEGO OJCZYZNY. BUDOWA WIELKIEGO CZÓŁNA.

Odtąd rozpoczęła się nowa era w moim życiu. Bóg ulitował się nareszcie nad biednym samotnikiem i zesłał mu towarzysza po dziesięcioletniej pokucie. Nie mogąc innym sposobem okazać mej wdzięczności miłosiernemu Stwórcy, postanowiłem przynajmniej wypłacić się za to nieocenione dobrodziejstwo wyuczeniem Piętaszka prawd świętej religii chrześcijańskiej, a prócz tego wykształcić go jak można i starać się, aby na zawsze zachował poczciwość i nieskazitelność duszy.

W krótkim czasie uczeń mój zrobił takie postępy w mowie, że o najpotrzebniejszych rzeczach mogliśmy się rozmówić. W rok zaś szczebiotał wcale nieźle. Przez ten czas nauczyłem go opatrywania kóz, prac koło roli, siana i żęcia. Oprócz tego garncarstwa, piekarstwa, krawiectwa, ciesiołki i wszystkiego, co sam umiałem. We wszystkim okazywał wiele pojętności, a jeszcze więcej dobrej chęci. Wkrótce mogłem się nim wyręczyć. Pracowaliśmy wspólnie i nigdy nie dałem mu uczuć, że go uważam za służącego, gdyż w samej rzeczy był moim przyjacielem.

Rok ten upłynął nam bardzo prędko i przyjemnie. Kiedy już mógł odpowiadać na moje pytania, prowadziliśmy zajmujące gawędki. Jednego dnia zacząłem go wypytywać o kraj rodzinny.

- To tam... tam... daleko Piętaszka wyspa, odrzekł, wskazując na południe, a tam dalej druga, gdzie mieszkają jego nieprzyjaciele.

- Czy pokolenie, do którego należysz, zwyciężyło kiedy wrogów?

- O, tak, my bijemy bardzo dużo nieprzyjaciela, a on ucieka.

- Jeżeli się tak dobrze bijecie, dlaczegóż dałeś się złapać?

- Piętaszek i trzech zjedzonych byli daleko.

Nieprzyjaciół wielka moc obskoczyła nas, tak dużo nie można bić i już wszyscy leżą w łodzi powiązani.

- A czemuż wasi wojownicy nie przyszli wam na pomoc?

- Bo nas zaraz wsadzili do łodzi i tamtych zabili, a Piętaszek uciekł.

- Czy wy także zabijacie i pożeracie niewolników?

- Tak, bracia Piętaszka jedzą, wszystkich jedzą, tu na tej wyspie, bo w domu nie wolno.

- A ty, czy byłeś kiedy tutaj z nimi?

- Piętaszek był tam daleko, rzekł, wskazując na zachód.

- Czy łodzie wasze rozbijają się kiedy?

- Nie, ale trzeba jechać ostrożnie, bo jak morska rzeka porwie, to już czółno do domu nie powróci.

Widać więc, że znali ów gwałtowny prąd, który mnie o mało nie porwał na przestwory oceanu.

Piętaszek zawsze mówił o sobie w osobie trzeciej, podobnie jak to mówią dzieci. Naród swój nazywał »Karib «, podobnie jak i innych wyspiarzy, z tą tylko różnicą, że gdy mówił o swoich, nazywał ich »Mocny Karib«.

Opowiadał mi także, że na południu, w dużej ziemi, biali ludzie wymordowali całe narody Indian. Widocznie odnosiło się to do Hiszpanów, których okrucieństwa były tak straszne, że wieść o nich doszła nawet do uszu Karaibów.

Zaprowadziłem go raz do mego czółna, a wskazując je, spytałem:

- Czy można na takim dostać się do ziemi, gdzie biali ludzie mieszkają?

- O, nie, nie, trzeba dwa czółna takie jak Robinsona, bo jedno morze przewróci.

Nie mogłem zrozumieć z początku, dlaczego jedno czółno może woda zatopić, a dwóch nie. Później dopiero pomiarkowałem, że nie umiejąc powiedzieć dwa razy większe, mówił dwa czółna.

W półtora roku po swym przybyciu na wyspę, Piętaszek tyle się nauczył po angielsku, że mogłem już zacząć z nim naukę religii.

Jednego razu usiedliśmy w niedzielę pod drzewem, a ja go zapytałem:

- Czy wiesz, kto stworzył to wszystko, co widzisz wokoło?

- Wiem. Wszystko to zrobił stary, bardzo stary Benamuki. On mieszka na bardzo wysokich górach i jest starszy niż ziemia i morze.

- Czy modlisz się do niego?

- Nie, Piętaszkowi nie wolno, ani żadnemu Karaibowi, tylko Uwukakis starzy chodzą do niego na górę i mówią to, o co ich Karaibowie prosili. Jakby kto inny poszedł, to go Benamuki zabije i pożre, bo jest zły, bardzo zły. Trzeba mu dać dużo ryb i patatów, żeby piorunami nie zabił Karaibów i chat ich nie spalił.

- A jak z was który umrze, co się z nim dzieje?

- Idzie do Benamuki, ale tylko życie, a ciało palą, albo jedzą.

Z tej rozmowy poznałem, że kapłani Karaibów zwani Uwukakis, obrawszy się pośrednikami między ludem a bożkiem Benamuki, utrzymują dzikich w ciemnocie i zabobonie i wyciągają z nich ofiary, którymi się bogacą.

Zacząłem to objaśniać Piętaszkowi. Słuchał mnie ze zdziwieniem i oburzeniem. Potem dałem mu poznać Boga chrześcijan. Boga dobroci i miłości. Stworzyciela i Ojca najmiłosierniejszego. Mówiłem mu długo o niebie, o życiu wiecznym, o nagrodzie dla poczciwych, o karze dla występnych, o miłości ku Bogu i bliźniemu i czci, z jaką wielbić powinniśmy naszego dobrotliwego Pana.

Indianin słuchał mnie z największą uwagą, kiwając głową i wznosząc piękne oczy ku niebu. Widziałem, że najbardziej podobało mu się życie naszego Zbawiciela, jako też modły wprost do Stwórcy zanoszone. Zachwycał go opis mądrości i potęgi Bożej, a uderzała wszechstronność Stwórcy.

- Bóg twój, Robinsonie, zawołał, musi być daleko potężniejszy, bo jest wszędzie, słyszy wszystko i wszystko może. Tymczasem Benamuki stary siedzi na górze, zamiast królować nad słońcem i nad gwiazdami i o niczym nie wie, tylko o tym, co mu Uwukakis powiedzą.

- Masz słuszność Piętaszku, odpowiedziałem mu, potężniejszy jest od wszelkich istot, bo je sam stworzył.

W ten sposób szła dalej nauka religii. Chodziliśmy razem do mej świątyni na wzgórzu i modlili się wspólnie, a z czasem Piętaszek stał się wzorem chrześcijanina. Dziękowałem Bogu, że mi zesłał takiego towarzysza, a tęsknota od czasu przybycia chłopca prawie zupełnie ustała. Podczas trzechletniego pożycia nie mieliśmy najmniejszego nieporozumienia. W święta czytywałem Piętaszkowi Pismo Święte i starałem się wytłumaczyć jego znaczenie, o ile moje wiadomości na to pozwalały.

Częstokroć zadawał mi rozmaite pytania, na które dobrze chcąc odpowiedzieć, musiałem sam rozmyślać, skutkiem czego zgłębiałem słowo Boże i bardzo wielu ustępów nauczyłem się na pamięć.

Oprócz tego opowiadałem Piętaszkowi moje przygody, nie ukrywając błędów i wad, które mnie w stan opuszczenia wtrąciły. Dalej mówiłem mu o rozmaitych państwach europejskich, o wielkich miastach i ich przemyśle, o naszej potężnej flocie, tłumaczyłem siłę i użytek prochu - wszystkiego słuchał z wielką uwagą i podziwieniem.

W pół roku po naszym poznaniu podarowałem Piętaszkowi nóż składany, kordelas i siekierę. Dary te niezmiernie go ucieszyły i tak je szanował, że w półtrzecia roku mało co znać było, że ich często używa.

Jednego dnia, gdym mu narysował piórem szalupę, zapytując, czy by wspólnie ze mną podobnej nie potrafił zrobić, zawołał żywo:

- Wiem, wiem, widziałem taką samą!

- Gdzie widziałeś, zagadnąłem skwapliwie.

- W domu na naszej wyspie. Raz dwa dni była wielka burza, pioruny, błyskawice. Trzeciego dnia rano, bardzo rano, morze wyrzuciło na brzeg duże czółno z białymi ludźmi. Mieli brody i wąsy i trochę broni, ale nie z piorunami, tylko same pałasze.

- Wielu znajdowało się na statku, zapytałem.

Piętaszek myślał długo, jakby sobie przypominał, potem zawołał:

- Siedemnaście, tak, siedemnaście białych brodatych ludzi.

- Cóż się z nimi dzieje, zapytałem.

- Żyją tam, gdzie dom Piętaszka, na południu.

- Czy dawno?

- Już od tego czasu pięć razy były wielkie deszcze.

- Właśnie pięć lat upłynęło od rozbicia się okrętu przy moich wybrzeżach. Zapewne obsada jego wśród nocy, zmyliwszy kierunek, wylądowała na wyspie Piętaszka.

- Czyż podobna, zawołałem zdziwiony, żeby twoi rodacy nie pożarli białych?

- Nie, nie, oni tylko jedzą nieprzyjaciół, jeżeli ich zabiorą na wojnie do niewoli, a biali pomagają im bić wrogów.

Opowiadanie to zrobiło na mnie silne wrażenie, pragnąłem dostać się do wyspy i zobaczyć rozbitków.

- Czy nie pamiętasz choć jednego wyrazu jakiegokolwiek z ich mowy.

- O, tak, pamiętam, mówią często Dios.

- Więc to Hiszpanie, zawołałem, o, czemuż nie Anglicy.

W jakiś czas potem poszliśmy w południową stronę wyspy, a stanąwszy na wysokiej górze, ujrzeliśmy w oddaleniu na morzu ziemię.

- Patrz, patrz. Robinson! Tam mój dom! Tam mój dom, zawołał Piętaszek i zaczął mocno płakać.

Wrażenie Piętaszka odbiło się na mnie, lecz całkiem przeciwnie. Przeląkłem się, aby widok ojczyzny nie obudził w nim chęci do ucieczki, aby mnie nie opuścił. Postanowiłem go wybadać.

- Wszak byłbyś bardzo szczęśliwy, gdybym ci pozwolił wrócić do twej wyspy.

- Tak, Robinsonie, chciałbym zobaczyć mego ojca.

- Więc wracaj, a będziesz znowu walczył i pożerał schwytanych niewolników.

- Nie, Piętaszek nie będzie nigdy jadł ludzi, chce tylko zobaczyć ojca, ale potem wróci, bo on bardzo kocha Robinsona.

- Czy nie moglibyśmy razem popłynąć?

- Och, dobrze, dobrze, ale potem dodał zasmucony: nie można. Robinsona czółno małe, morze przewróci.

- Płyń sam, bo twoi towarzysze mnie by zamordowali i pożarli.

- Nie, oni Robinsona będą kochali, bo obronił Piętaszka, a on sam nie popłynie.

- Czemu byś nie miał sam popłynąć?

- Robinson bardzo zły na Piętaszka, bo go chce od siebie wypędzić.

- O, nie, mój przyjacielu, ale chciałbym ci sprawić radość. Cóż byś robił, wróciwszy do swoich?

- Powiedziałbym im, że Benamuki jest bardzo słaby Bóg, a Uwukakis oszusty.

- To by cię zabili.

- Nauczyłbym ich o Bogu chrześcijańskim, o niebie, o Zbawicielu, to by sami porzucili starego bożka.

- Jedź, jedź, kochany bracie, zawołałem, zostań między twymi, a ja tu znowu sam żyć będę.

Indianin pobiegł do miejsca, gdzie rzeczy leżały, przyniósł siekierę i klęknąwszy podał mi ją.

- Cóż to ma znaczyć, zapytałem zdziwiony.