czerpak z wysp Admiralskich[1] z uchem zakręconem ozdobionem ząbcami, możnaby wziąć za typowy okaz zakopiańskiego zdobnictwa. Puszet oczywiście, ulegając obowiązującym wówczas ewolucyjnym zasadom, dziwił się, że tak identyczne prawie rezultaty osiąga ludzkość w niezależnych od siebie wypadkach. Dziś objaśniamy tę zgodność inaczej, już nie przypadkową zbieżnością, ale widzimy w tem wynik wędrówki form kulturalnych, jaka się odbywała w znacznym czasie i na znacznej przestrzeni.
Zresztą w tym szczególnym przypadku czerpak z wysp Admiralskich nie zbliża się specjalnie do typu podhalańskiego, lecz należy właśnie do grupy płytkich, łyżkowatych czerpaków, występujących szczególnie we wschodniej Europie i podobny jest raczej do niektórych ruskich czerpaków[2]. Natomiast z czerpakami podhalańskiemi pod względem formy najbliżej są spokrewnione kubki pasterzy francuskich z Basses Pyrenées[3].
∗
∗ ∗ |
Przegląd materjału, dotyczącego czerpaków, pozwala na wyróżnienie następujących grup kulturalnych:
1) Płytkie łyżkowate czerpaki właściwe dla obszaru wschodniej Europy (Słowianie wschodni, Finowie) ale występujące także w Czarnogórze, na Węgrzech i w Siedmiogrodzie. (Ryc. 5, 6, 8).
2) Owalne, prawie półkuliste czerpaki południowosłowiańskie, mające swe analogje w południowej Francji i na Kaukazie. (Ryc. 3).
3) Łódkowate czerpaki skandynawskie, rosyjskie i fińskie. (Ryc. 9).
4) Podhalańskie czerpaki o kształcie lejkowatym, zbliżone do typu prehistorycznego (ryc. 7) oraz do form francuskich z Basses Pyrenées.
5) Walcowate czerpaki słowackie (ryc. 2), do których nieco podobne są czerpaki rumuńskie[4].
6) Huculskie czerpaki, które są jakby mieszaniną form wschodniosłowiańskich (rączka) i rumuńskich (kubek).
