Strona:D. M. Mereżkowski - Napoleon.djvu/13

Wystąpił problem z korektą tej strony.
ŻYCIE NAPOLEONA.
ZARANIE.
Dzieciństwo. 1769 — 1779.

Wszczynanie badań genealogicznych nad rodem Bonapartów jest poprostu dzieciństwem. Bardzo łatwo odpowiedzieć na pytanie, od kiedy ród ten się zaczyna: od 18 brumaire’a. Czy można wobec cesarza okazywać tak mało przyzwoitości i szacunku, aby do sprawy jego przodków przywiązywać jakiekolwiek znaczenie? „Jako żołnierz, obywatel i władca wszystko zawdzięcza on swej szpadzie i miłości swego narodu“. Notatka ta, inspirowana niezawodnie przez samegoż Napoleona, ukazała się w piśmie rządowem „Le Moniteur“ 25 messidora (14 lipca) 1805 roku, w pół roku po koronacji. „Tak powinien przemawiać wielki człowiek!“ — zawołała przy tej sposobności jedna z jego dowcipnych wielbicielek.[1] „Na swoje dokumenty rodowodowe nie spojrzałem ani razu; znajdowały się one zawsze w ręku mego brata Józefa, genealoga rodzinnego“ — mawiał cesarz ze śmiechem.[2] „Jestem jednym z tych ludzi, którzy wszystko mają po sobie, a po przodkach nic — Qui sont tout par euxmemes et rien par les aieux“.[3]
Buona-Partowie są bardzo starym szlacheckim rodem toskańskim, wywodzącym się z Treviso i Florencji, a zbyt gorliwi genealogowie cofają początki tego rodu aż do zarania dziesiątego wieku. Jeden z Buona-Partów miał brać udział w pierwszej wyprawie krzyżowej. W drugiej połowie trzynastego stulecia florencki patrycjusz Guglielmo Buonaparte, który brał udział w walkach Welfów z Gibelinami, jako buntownik raz na zawsze wygnany został z Republiki Florenckiej. Przeprowadził się do Sarzany, ustronnego miasteczka Republiki Genueńskiej, gdzie członkowie wygnanego rodu przez półtrzecia wieku wiedli żywot dość żałosny, jako syndycy, notarjusze i członkowie Rady Starszych. Wkońcu ostatni członek tej linji sarzańskiej Buonapartów, Francesco, przeprowadził się do Ajaccio na Korsyce. Tutaj żyli potomkowie tego rodu, zachowując stanowe odznaki patrycjuszy florenckich, ale zubożeli ostatecznie i żywot pędzili obyczajem szlacheckim próżniaczy, pański i sknerski, utrzymując się z lichych dochodów, jakie dawały niewielkie pola, gaje oliwne, winnice oraz stada owiec i kóz.

Napoleon jako dziedzic swoich ojców jest spóźnionym kondotjerem XVI stulecia, w rodzaju Malatesty, Sforzy, Colleone — „genjalny zbójca“: ta hipoteza Taine’a pozostała komunałem aż po dni nasze.[4] Atoli w rodzie Buona-

  1. Przypis końcowy.
  2. Przypis końcowy.
  3. Przypis końcowy.
  4. Przypis końcowy.