Wikiźródła

Strona:Dzieła M. T. Cycerona tłum. Rykaczewski t. 1 Mowy.djvu/140

Ta strona została przepisana.

żeby Roscyusz czego z chciwości zapragnąć, a Fanniusz przez dobroduszność uronić miał.

 VIII. Te są początki: zobaczmyż resztę. Na 50,000 sestercyów Kw. Roscyusz Fanniusza oszukał. Dla jakiej przyczyny? Uśmiecha się filut Saturiusz, bo za takiego się ma. Dla tych samych, mówi, 50,000. Pojmuję, a jednak pytam się: dla czego tych 50,000 tak chciwie zapragnął? bo takim ludziom jak wy, M. Perpenna[1], K. Pizonie, ta summa nie byłaby pewnie tak znaczną, iżbyście dla niej spólnika oszukać mieli. Dla czegożby tak znaczną była dla Roscyusza, o przyczynę pytam. Ubogimli był? nie, był owszem bogatym. Miałli długi? nie, był owszem przy pieniądzach. Chciwymli był? owszem, nim się nawet wzbogacił, zawsze był hojnym i uczynnym. Przez bogów i ludzi! On, który 300,000 sestercyów[2] zarobić nie chciał (bo pewnie tę summę mógł zarobić, kiedy Dyonizya[3] 200,000 sestercyów zarobić może), miałby przez największą chciwość, podstęp i oszukaństwo 50,000 sestercyów sobie przywłaszczyć? A tamta summa była ogromna, ta maluczka: tamta uczciwie, ta ohydnie zarobiona: tamta przyjemne, ta przykre wzbudzająca uczucie: tamta własna, ta od procesu i sądowego uznania zawisła. W ostatnich dziesięciu leciech mogąc sześć milionów sestercyów[4] uczciwie zarobić, nie chciał. Podjął się pracy, zapłatę za pracę odrzucił. Lu-

  1. ↑ Nietrafny jest domysł Wolfa, że ten Perpenna jest ten sam, który z wojen Sertoriańskich niesławne po sobie zostawił imie; bo w tym właśnie roku (76) i w następnych był nie w Rzymie, ale w Hiszpanii, gdzie zdradziwszy i zamordowawszy Sertoriusza, został pokonany i zabity od Pompejusza roku 73 przed Chr. Podobniejsza do prawdy że to ten, o którym Pliniusz, III, 58, wspomina między ludźmi, którzy doszli do najpóźniejszej starości, i któremu daje wieku lat 98.
  2. ↑ 112,500 złotych. Pliniusz, VII, 39, powiada że Roscyusz zarabiał na rok 500,000 sestercyów. Makrobiusz, Saturnalia, III, 15, większy mu jeszcze daje dochód, bo na dzień, 1,000 denarów, czyli 1,500 złotych, mówiąc zapewne o tych tylko dniach, w których występował na scenę.
  3. ↑ Sławna tancerka. Aulus Gellius, Noctes Atticae, I, 5, powiada że mówcę Horteniusza nazywano Dyonizyą, dla tego że jak ona niezmiernie się stroił i muskał.
  4. ↑ Ta summa nie zgadza się z podanym wyżej zarobkiem rocznym 300,000 sestercyów, chyba domyślić się trzeba że w tamtej zwyczajny dochód, w tej oprócz zwyczajnego i nadzwyczajny jest objęty. Podług tamtego obliczenia miałby ten aktor w dziesięciu leciech 1, 125,000 złotych, podług tego dwa razy więcej.
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Strona:Dzieła_M._T._Cycerona_tłum._Rykaczewski_t._1_Mowy.djvu/140&oldid=3475940”