»Sztuka drukarska — powiada Lamartine — zbliża ku sobie i łączy węzłem bezpośrednim, ciągłym, wiekuistym myśl człowieka odosobnionego ze wszech myślami świata widzialnego w przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. Powiadano, że drogi żelazne i para zniosły odległość, możnaby jednak orzec: drukarstwo zniosło czas. Dzięki mu — wszyscy jesteśmy sobie współcześni. Rozmawiamy z Homerem i Cyceronem, Homery i Cycerony wieków przyszłych rozmawiać będą z nami. W ten sposób możnaby zapytać, czy druk nie jest o tyle istotnym zmysłem inteligencyi, wykrytym dla ludzkości przez Gutenberga, o ile jest maszyną materyalną, gdyż przedstawia bezwątpienia nie tylko papier, atrament, czcionki, litery, cyfry, podpadające nam pod zmysły, ale jednocześnie myśl, uczucie, naukę, religię — to jest pewną cząstkę ducha ludzkości.«
Na początkach XV-go wieku malowanie miniatur i pismo dosięgnęły najwyższego stopnia doskonałości. Znachodzimy w tym czasie Biblie, przepełnione ozdobami, których barwy
