Strona:Gaston Tissandier Męczennicy w imię nauki.djvu/273

wielce cenne, zatytułowane: »Uwagi nad metafizyką rachunku ilości nieskończenie małych«. Nie zajmując się nigdy ani sobą, ani swym majątkiem, Carnot zawsze starał się być użytecznym ogółowi.
 Klęski w 1813 roku wywołały go z cichego ustronia. Napoleon mianował go gubernatorem Anvers; Carnot bronił tego stanowiska z taką odwagą i biegłością, że zachował je Francyi aż do traktatu, zamykającego wojnę.
 W czasie abdykacyi Napoleona Carnot powołany był na członka rządu tymczasowego; po ujęciu władzy przez Burbonów został wygnany. Carnot przez pewien czas mieszkał w Warszawie, potem osiadł w Magdeburgu, gdzie pozostał do śmierci.
 »Sprawy prywatne mego ojca — powiada Hipolit Carnot — wiązały go z Magdeburgiem, którego też nigdy nie opuszczał. Upodobania swe zawsze stosował do skromnego majątku, jaki posiadał. Nikt od niego nie był mniej wymagający i nikt więcej uczynny dla innych«.
 Carnot lubił przechadzki, z których zawsze odnosił jakiś pożytek, jakie studyum naukowe, sentencyę moralną lub utwór poetycki. Lubił namiętnie muzykę i kwiaty, czuł się szczęśliwym w ustroniu, pośród książek. »Gdy chcę mówić, piszę — mawiał gdy chcę słuchać, czytam«.
 Żaden podróżny, z przejeżdżających przez Magdeburg, nie pominął sposobności widzenia słynnego wygnańca.
 Do ostatniego tchnienia miłość ojczyzny była panującem uczuciem Carnot’a. »Lud francuski — pisał na kilka dni przed śmiercią — jest ze wszystkich ludów najlepszy«.
 Wszelako stan jego zdrowia z każdym dniem pogarszał się.
 »Wegetuję spokojnie — mawiał — jak stary dąb, chylący się do upadku«.
 Carnot oddał ducha spokojnie, bez cierpień, 2 sierpnia 1823 roku.
 W czasie gdy Carnot zarządzał operacyami wojennemi, dokonano odkrycia nadzwyczajnego, które przyłożyło się do