Strona:Geopolityka.pdf/114

Ta strona została uwierzytelniona.
Myśl geopolityczna w Polsce

„strefą waregską” na wschodzie. Smoleński był także znanym orędownikiem szerokiego dostępu Polski do morza[1].
Problem dostępu do Bałtyku był szeroko rozwijany w polskich pracach okresu międzywojennego. Oprócz Jerzego Smoleńskiego warto wymienić choćby Stanisława Srokowskiego (1872-1950), profesora geografii, który jako pierwszy kierował Instytutem Bałtyckim, powołanym w 1925 r. w Toruniu, Henryka Bagińskiego (1888-1973), wykładowcę Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie (przed wojną ppłk, w czasie wojny awansowany do stopnia pułkownika) czy Stanisława Pawłowskiego (1882-1940), geografa, w 1938 r. wybranego wiceprezydentem Międzynarodowej Unii Geograficznej[2].

W tym samym okresie Zygmunt Wojciechowski w swoich badaniach wyodrębnił „obszar macierzysty” Polski. Jego zachodnia granica przebiegała rzekami Odrą i Bobrem, włączając wyspy Wolin i Uznam. Wschodnia natomiast oparta była na Bugu i Wieprzu, nie włączając Grodów Czerwieńskich, ani obszarów zamieszkanych w średniowieczu przez Prusów[3]. W okresie międzywojennym

  1. J. Smoleński, Geopolityczne bariery nadbałtyckie, „Jantar” 1937, z. 3, s. 144-150; J. Smoleński, Morze i Pomorze, Poznań 1932; tenże, Przyrodzony obszar Polski i jego granice w świetle nowoczesnych poglądów, „Przegląd Geograficzny” 1926, t. VI, s. 33-44; Por. J. Smoleński, W sprawie ewolucji geografii politycznej, „Przegląd Geograficzny” 1931, nr 11.
  2. H. Bagiński, Polska i Bałtyk, Edynburg 1942; S. Srokowski, Indywidualność geograficzna Prus Wschodnich, „Przegląd Geograficzny” 1928, t. VIII, s. 26-51; S. Pawłowski, Polska współczesna, Warszawa-Lwów 1936; S. Pawłowski, Geografia Polski, Lwów 1917;
  3. Z. Wojciechowski, Dwa ośrodki państwowotwórcze w Polsce na przestrzeni dziejów i ich zasięg geograficzny, Lwów 1937; Rozwój terytorialny Prus w stosunku do ziem macierzystych Polski, [w:] Światopogląd morski, pod red. J. Borowika, Toruń 1934, s. 93-134. Zob. także: Z. Wojciechowski, Polska-Niemcy. Dziesięć