Badaczem niemieckim, który w XIX wieku wywarł największy wpływ na rozwój geopolityki, był wybitny geograf Friedrich Ratzel (1844-1904). Zanim zaczął zajmować się geografią polityczną, prowadził badania z zakresu zoologii, będąc pod dużym wpływem koncepcji Karola Darwina. Geografią zaczął się zajmować po odbyciu kilkuletnich podróży po świecie (m.in. Stany Zjednoczone, Kuba, Meksyk). Znalazły one swoje odbicie w dwutomowej książce poświęconej antropogeografii[1]. Swoje najważniejsze poglądy w dziedzinie geopolityki Ratzel wyłożył natomiast w książce, pt. „Geografia polityczna”, wydanej w 1897 r.[2]
Często podkreśla się, że Ratzel jako pierwszy w sposób niezwykle syntetyczny i metodyczny przedstawił geopolityczną teorię wielkiej przestrzeni. Na tej koncepcji opierał całe swoje spojrzenie na sprawy państwa i narodu. Dwoma podstawowymi pojęciami i jednocześnie kryteriami, którymi się posługiwał były obszar (Lage) i przestrzeń (Raum). Argumentował, że środowisko geograficzne bezpośrednio wpływa na rozwój i charakter narodów. Jego zdaniem, w zależności od wielkości zajmowanego terytorium narody kształtują swoje pojęcie przestrzeni. Wyróżniał dwa takie pojęcia: wielką i małą przestrzeń. W związku z tym uważał, że każdy naród posiada „zmysł przestrzeni” (Raumsinn), który jest odbiciem jego
