tyczne. Rozważania o charakterze geopolitycznym, uwypuklające czynnik geograficzny w polityce, nieustanną rywalizację między poszczególnymi państwami i blokami politycznymi, wskazujące, iż moralność właściwa jednostkom różni się od aksjologii właściwej państwom, stały się czynnikiem nieodłącznym polskiej myśli politycznej. Polska myśl geopolityczna, jako stały element szerokiego nurtu rodzimej myśli politycznej, jest obecna od tamtych czasów aż do dziś.
W debacie poświęconej przyczynom wymazania Rzeczypospolitej z mapy Europy w 1795 r. zaczęły dominować dwa główne, przeciwstawne stanowiska. Pierwsze, reprezentowane przez krakowską szkołę historyczną, kazało upatrywać genezy rozbiorów w słabościach ustrojowych I Rzeczypospolitej i wadach polskiego charakteru narodowego. Do twórców tej szkoły należeli, m.in.: ks. Walerian Kalinka (1826–1886), Józef Szujski (1835–1883), Michał Bobrzyński (1849–1935) i Stanisław Smolka (1854–1924). Przeciwstawna szkoła historyczna ukształtowała się w Warszawie. Zakładała, że na upadek polsko-litewskiej państwowości w końcu XVIII wieku decydujące znaczenie miała niekorzystna koniunktura geopolityczna oraz zbyt duża dysproporcja sił w regionalnym układzie międzynarodowym. Do najważniejszych przedstawicieli tej szkoły należeli m.in. Adolf Pawiński (1840–1896), Tadeusz Korzon (1839–1918), Władysław Smoleński (1851–1926), Aleksander Rembowski (1847–1906).
Wielu badaczy od drugiej połowy XIX wieku zaczęło brać udział w licznych debatach i sporach intelektualnych dotyczących określenia polskiego obszaru narodowego, wytyczania postulowa-
Strona:Geopolityka.pdf/95
Ta strona została uwierzytelniona.
Geopolityka. Skrypt dla początkujących
