specjalną pochwałą wyróżnił „Henriadę” Woltera, rzecz nie dziwna. Wszak temu to dziełu epickiemu sam zawdzięczał główny wzór swej „Wojny Chocimskiej”.
Teorię epopei, przejętą zresztą od Boileau i Woltera, dziedziczyć będą po Krasickim pisarze polscy następnego pokolenia; jeszcze Mickiewicz będzie się na nią pośrednio powoływał w „Uwagach nad Jagiellonidą”. Postulaty wysunięte przez Krasickiego brzmią: „Prawidła wiersza bohatyrskiego te są naprzód, iżby rzecz obwieszczając wdrażał zadziwienie powieścią swoją: iżby jedną osobę wziął za cel pierwszy i nad nią najszczególniej się zastanawiał... Osoba, którą za cel bierze, ma być godna uwielbienia osobliwego i drugiej znamienitszej nad nią iżby w dziele nie było... Rytm ma być poważny, żywy i tak opowiadający, iżby czytający zdawał się patrzeć na to, co mu się przed oczyma stawia. Przeciąg czasu dłuższy być powinien w dziele bohatyrskim niż w innych rymotwórstwa rodzajach, ale też gdy nadto przewleczony, osłabia dzieło”.
Zainteresowanie twórczością epicką innych narodów, to — jak mówiłem — drugie, a ważniejsze znaczenie rozdziału „O rytmach bohaterskich”. Zainteresowanie to ujawnia się na przełomie XVIII і XIX wieku niespotykaną wpierw u nas nigdy ilością przekładów na tym polu. Przykład najpiękniejszy na tym polu daje główny naówczas, obok Krasickiego, teoretyk literatury, Dmochowski, spolszczając najpierw „Iliadę”, następnie „Eneidę”. Jego przekładowi „Iliady” urągać będzie po latach Mickiewicz w filipice „O krytykach i recenzentach warszawskich”. Urągania te, jak wykazał prof. Sinko, były krzywdzące i niesprawiedliwe, zwłaszcza że wiadomo, ile przekładowi Dmochowskiego zawdzięczał sam autor „Pana Tadeusza”. Ile zawdzięczał temu przekładowi Słowacki, wiemy dobrze z jego listów, a także z niejednej strofy „Beniowskiego”: „Niegdyś płakałem nad nim” — są jego własne słowa.
Wśród epopei tłumaczonych, „Iliada” staje wówczas na pierwszym miejscu. Zapewne jest to rezultatem poglądów Krasickiego, który stwierdził, że „najpierwszy i co do czasu i co do wytworności pisania dzieł bohaterskich jest Homer”, gdy natomiast
Strona:Józef Birkenmajer - Epika polska przed Mickiewiczem.djvu/9
Ta strona została uwierzytelniona.
