Strona:Józef Birkenmajer - Epitafjum Bolesława Chrobrego.djvu/15

Ta strona została uwierzytelniona.
11
EPITAFJUM BOLESŁAWA CHROBREGO

huic (nie hinc); v. 10. tibi laus (nie laus tibi); v. 11. perfido (nie perfide); patre natus (nie natus patre ani tu es); v. 12. vicisti terras (nie vicisti quoque terras); v. 13. ob famam (nie ob famamque). Co do lutamen zam. luctamen, skłonny jestem za Lelewelem widzieć w tem błąd druku. Także sporadyczne verus w v. 5. skłonny byłbym usunąć.
Po tem przesianiu zostają jeszcze lekcje sporne, gdzie szanse są równe liczebnie. Mniejsza o hac-hic[1] w wierszu pierwszym: obie te lekcje dają sens ten sam i do sprawy epitafjum nigdy zamętu nie wnosiły. Natomiast obok wspomnianego już Chabri-Chrobri-Chrabri przedmiotem częstych dyskusyj były z przyczyn rzeczowych dwa inne jeszcze tytuły Bolesława, nadane mu przez autora napisu: a więc w v. 1. generosa, gloriosa czy veneranda? — w v. 10. strenue, serenissime, czy invictissime? Zasadę majoryzacji zastosowaćby tu można conajwyżej do zakończeń owych wyrazów. W pierwszym wypadku mamy dwa przymiotniki na -osa przeciwko jednemu na -anda, w drugim zaś dwa superlatywy na -issime przeciwko jednemu pozytywowi na -e.

III.
Forma wierszowa epitafjum.

Na formę wierszową epitafjum Bolesławowego pierwszy zwrócił uwagę Łubieński, pisząc o niem, że jest „wyrażone wierszami starożytność dosyć oddającemi, niezgrabnemi wprawdzie, w liczbie niedość statecznemi, tak że nieokrzesany ów wiek ktobądź poznaje“.

W przyganie tej mieści się sąd człowieka obeznanego dobrze z prawidłami wersyfikacji klasycznej, który miał czułe ucho na uchybienie przeciw iloczasowi, stopom czy cezurom. Ale poza tem, że informator wyczuwał w wierszu nagrobka coś podobnego do miar antycznych (takby można wnosić ze zwrotu „starożytność dosyć oddającemi“), a więc w szczególności do heksametru, nie spotykamy tu bliższego omówienia,

  1. Na korzyść hac przemawia to, że ten właśnie wyraz (w związku z tumba) znajduje się w analogicznych epitafjach w. X—XIV, a także w epitafjum ułożonym przez (?) Krzyckiego.