Strona:Józef Ignacy Kraszewski - Odczyty o cywilizacyi w Polsce.djvu/34

Ta strona została przepisana.

Tu téż niemieckich waśni i gwałtownych ślubów z polskiemi plemiony orężem dokonywanych, staje symbol w Rytygierze.
Polska jest Wandą, bo ówczesna Polska, jeszcze była niewiastą, wiele ze starego pogańskiego charakteru mającą, jak ją malują podania; Rytygier Niemiec wyraża śmiałka wroga. Ofiara dobrowolna Wandy jest symbolem mieszczącym ideę poświęcenia, która kobietę do bóstwa podnosi.
Nad grobem tego pierwszego ideału dziewicy-królowéj, wznosi się druga wielka, milcząca mogiła. Wanda rozpoczyna ten szereg niewiast i mężów w dziejach Polski jaśniejących, których koroną skroni jest ofiara i poświęcenie. Ta idea wcielona, nicią złotą przesuwa się przez całe pasmo historyi późniejszéj i zjawia w mnóstwie powtarzających bohaterskich postaci, od Wandy, Stanisława Szczepanowskiego, Jadwigi, aż do Sobieskiego. Ten symbol idei narodowéj na czele dziejów, świeci drogim kamieniem w podaniu o Wandzie.
Dalszy szereg podań, które są jakby pieśnią wstępną do dziejów, snuje się już coraz silniéj związany z wypadkami rzeczywistemi, które przetwarzały kraj przed ostatecznem