Strona:Józef Ignacy Kraszewski - Odczyty o cywilizacyi w Polsce.djvu/60

wotniejszych śladów przeszłości dobadywać się potrzeba.
 Za Bolesława Krzywoustego zjawia się pierwszy polski, acz nie Polak kronikarz, Gallus, opisujący dzieje pierwotne kraju i szesnastu lat panowania tego króla.
 Ale ważniejszem nad pisane dzieje zjawiskiem są postacie, które o epoce i stopniu rozwinięcia moralnego jéj świadczą. Takiemi są Bolesław Śmiały rycerz swojego wieku, odważny, silny duchem, i niepohamowany w namiętności. Takiemi niewiasty, co za Bolesława, choć wyjątkowo, cnotę i wiarę z niebezpieczeństwem życia zachować umiały, a nade wszystkich Stanisław Szczepanowski, biskup krakowski, który za prawdę i wiarę głowę położył.
 Powiecie mi, że to były wyjątkowe postacie, ale kraj, który się na nie zdobył, już barbarzyńskim być nie mógł; charaktery silne i niezłomne nie rosną na słabych podwalinach, jak gmachy wielkie nie stają bez fundamentów.
 Polska miała téż już i innych duchownych i starszyznę ze krwi własnej, którzy jako krajowcy, silniej i skuteczniej na oświatę narodu