Strona:J. I. Kraszewski - Programm polski 1872.djvu/18

8

wysokości uczucia i zapału rojonego, podnieść się nie mógł.
 Rok 1863 ostatecznie dowiódł szkodliwości kierowania krajem i jego polityką z po za jego granic — chociażby się ostatnia ograniczała tylko do idealnych stosunków z gabinetami obcemi.
 Od r. 1865 każda z dawnych składowych części polski, powróciła do władania sobą, i rządzenia się siłami własnemi.
 Zasada ta, bardzo słuszna, oparta na prawach do autonomij, wszędzie i zawsze pożądanych — doprowadzoną jednak została w r. 1872, szczególniéj w zaborze pruskim, do téj niemal ostateczności iż wszelką łączność dawnych dzielnic zaparto i odtrącono, że obcym i przybłędą zwać się zaczął polak, który z jednéj dzielnicy, do drugiéj przybywa..
 Nikt pewnie żądaniu autonomij prowincij, a nawet gmin, w zasadzie nic zarzucić nie może; wypływa ono z prawa natury i stowarzyszeń przez nią samą stworzonych; ale też natura obrony, czasu walki i wspólności interessów, wskazują związek części pokrewnych, jako niezbędny warunek siły.