Strona:Klejnoty poezji staropolskiej (red. Baumfeld).djvu/72

Ta strona została skorygowana.

Który, z nimi zuchwale mir zrzuciwszy stary,
Chciał ich przykryć haraczem z Węgry i Bułgary,—
Boże! którego nieba, ziemie, morza chwalą,
Co tak mdłem piórem, jako władniesz groźną stalą,
Co się mścisz nad ostatnim tego domu węgłem,
Gdzie kto usty przysięga, sercem nieprzysięgłem!
Ciebie proszę, abyś to, co ku Twojej wdzięce
W tem Królestwie śmiertelne chcą wspominać ręce,
Szczęścić raczył! boć to jest dzieło twej prawice:
Hardych tyranów dumy wywracać na nice,
Mieszać pysznych i z błotem górne równać myśli
Przez tych, którzy swą siłą od Ciebie zawiśli!...

(1672.)[1]



WACŁAW POTOCKI.
MODLITWA O ŻYCIE RYCERZY.
(Z „WOJNY CHOCIMSKIEJ“.)

Pojźry, o wieczny Boże, któryś niegdy tęgiem
Ujął gniew sprawiedliwy przez niebo popręgiem
I wiecznieś malowaną zawiązał obręczą
Swój arsenał, skąd grozy Twe nad światem brzęczą;
Pojźry na tęczę, którą słońce Twej dobroci
We krwi i wodzie świętym rumieńcem stokroci,
W tej krwi, którą toczyła niedołęga nasza,
W tej wodzie, co Twych sądów na ludzi przygasza:
Przez tę krew, przez tę wodę, która jednym stokiem
Lała się, wytoczona syna Twego bokiem,
Proszą Cię chrześcijanie, Stwórco miłosierny!
Zamknij krwie w Cię wierzących żałosne cysterny,
Nie racz ich, nie racz, Panie, z twardym Faraonem,
Za wielkie grzechy, w morzu zagubiać Czerwonem!...

(1672.)[2]



  1. Modlitwa o natchnienie (Z „Wojny Chocimskiej“), „Wojna Chocimska“, w 10 częściach (12.000 wierszy), napisana w r. 1670–2, odkryta i wydrukowana z rękopisu dopiero w r. 1850 we Lwowie. Wydanie późniejsze: Warszawa — Bibl. najcel. utworów literatury europ., nakł. S. Lewentala — 1880 (wyd. P. Chmielowski, z przedmową A. Tyszyńskiego). Pierwotnie wydano „W. Ch.“ mylnie pod nazwiskiem „Lipskiego“. Wielka,zwycięska, czterotygodniowa bitwa pod Chocimem (pod wodzą Karola Chodkiewicza), która jest tematem tego poematu, stoczona została w r. 1621.
    Rozdział, tutaj zamieszczony, stanowi początek (inwokację), Wojny Chocimskiej“; inwokacja na wzór Iliady i innych poematów — epopeji.
    Propozyt — zamiar; haracz — przymusowa danina; mdłem piórem — słabem, małem piórem (poety): wdzięka — podzięka: sercem nieprzysięgłem — tając w sercu zamiar złamania przysięgi.
  2. Modlitwa o życie rycerzy. (Z „Wojny Chocimskiej“.)
    Którys tęgiem ujął gniew sprawiedliwy przez niebo popręgiem — któryś na znak powstrzymania gniewu zawiesił tęczę wielką na niebie; malowaną obręczą — tęczą; słońce świętym rumieńcem stokroci — t. j. odbija się stokrotnie czerwoną barwą krwi świętej: niedołęga nasza — nasza słabość, grzeszność (wytoczyła świętą krew Chrystusa); jest w całym tym obrazie połączone znaczenie pojednawcze śmierci ze zbawieniem ludzkości przez śmierć Chrystusa; z twardym Faraonem — podobnie, jak zatwardziałego w grzechu Faraona; w morzu Czerwonem — tutaj morze Cz. oznacza morze krwi ludzkiej, wylanej na wojnie (i zarazem biblijne miejsce kaźni Faraona.)