Strona:Ludwik Waryński - Sprawozdanie delegata na kongres w Chur.pdf/9

Ta strona została uwierzytelniona.

dowa, wyrobiona dzięki częstym walkom narodu o niepodległość uważała zawsze i uważa dotychczas szerzenie antagonizmu klas społecznych za odstępstwo od sprawy narodowej, za sojusz z despotyzmem moskiewskim. Pomimo jednak silnego wpływu tej tradycyi, pomimo usilnego czuwania „ojców narodu“ t. j. klas uprzywilejowanych nad tem, by „zgubna zaraza socyjalizmu“ do ludu się nie dostała, pomimo to wszystko znakomite postępy niemieckiego socyjalizmu i jego zwycięztw wyborczych, sprawozdania o procesach rosyjskich socyjalistów, obudziły poważniejszą myśl w lepszej cząstce warszawskiej młodzieży[1]. Wsparta przez polską młodzież, zamieszkałą w ogniskach rosyjskiego ruchu, położyła ona podstawy socyjalistycznej organizacyi i rozpoczęła propagandę jednocześnie wśród robotników miast i włościan.

Do roku 1878 dla braku jakiejkolwiekbądź literatury socyjalistycznej propaganda tylko ustnie prowadzoną być mogła. Użyto więc wszystkich sił aby wydać chociaż kilka broszur i przekładów. Jako rezultat tych usiłowań ukazały się w końcu 78 roku przekłady Lassale’a 1) Program Robotników 2) Kapitałi Praca (przekład Kaz. Hilda[2]) 3) Posrednie podatki, dalej 4) Żywot jenerała Dąbrowskiego (spolszczył Józef Pławiński[3]) 5) Nieprzejednane Kie-

  1. Zwracamy tutaj uwagę, że tradycyje walk naszej demokracyji nie tylko, że nie pomogły, ale owszem przeszkadzały obudzeniu się naszej młodzieży i wejściu na drogę międzynarodowego socyjalizmu. Nie tradycyje więc narodowe, nie wpływ emigracyi był bezpośrednim powodem powstania socyjalizmu u nas, ale rozwój socyjalizmu w kraach ościennych.
  2. Zmarł na emigracyi 1879.
  3. Zmarł w drodze na wygnanie 1880.