Strona:M. Arcta Słownik Staropolski.djvu/0571

(z pola zboże); 10) S. kogo = rozpłatać, rozsiekać, zabić, zgładzić; 11) objaśnić, poinformować, nauczyć, powiadomić kogo; 12) rządzić, zarządzać, kierować, dyrygować, komenderować, powodować; 13) S. czego = dojść, wyśledzić, poznać co (aza nie sprawię krwi jego z rąk waszych?); 14) S. z czem = skończyć, załatwić się; 15) S. kogo, ku czemu = skłonić, usposobić.

Sprawić się, nied. Sprawiać się, Sprawować się, 1) na śmierć Sakramentami = opatrzyć się; 2) stanąć w porządku, uszykować, sformować się w szyk bojowy; 3) powiadomić się, poinformować się, dowiedzieć się; 4) S. czem = rządzić się, powodować się, kierować się czem; 5) zdać sprawę, wytłómaczyć się, usprawiedliwić się, opowiedzieć się; 6) oczyścić się z zarzutu (przed sądem). Sprawić się na krzyżu = oczyścić się z zarzutu przysięgą; 7) Sprawiać się = prawować się, procesować się.

Sprawiedliwa, słuszność, racja (mieć sprawiedliwą).

Sprawiedliwić, usprawiedliwiać.

Sprawiedliwość, sprawiedność, 1) zadosyćuczynienie sprawiedliwości, wymiar sprawiedliwości, satysfakcja. Sprawiedliwość komu czynić; 2) na co, do czego = sprawiedliwa pretensja, prawo; 3) sąd, sądownictwo; 4) szubienica, szafot; 5) niewinność, świątobliwość (sprawiedliwość życia, sprawiedliwość zakonna); 6) mieć sprawiedliwość = słuszność, rację.

Sprawiedność, p. Sprawiedliwość.

Sprawne, jakaś danina, opłata (sprawnego do skarbu od niecki grosz).

Sprawnie, 1) przysłówek