Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/112

Ta strona została przepisana.

ubrany, wystrychnięty, jak z igły; jak z p-a wywinął, poszło, jak z p-a = łatwo, gładko poszło, udało się szczęśliwie.

Płatewp. Płatwa.

Płatewka, szczapa, kawał drzewa, drzazga.

Płatka, w grze w karty kara za niewzięcie zadeklarowanej ilości lew, wpadnięcie, bet.

Płatkonóg, ptak podkasały, brodziec.

Płatkowaty, kształtem zbliżony do płatka; składający ś. z płatków.

Płatnąćp. nied. Płatać; uderzyć, palnąć.

Płatnerz, nm., rzemieślnik, wyrabiający zbroje.

Płatniczy, dotyczący wypłaty; rzecz., urzędnik, wypłacający należność pracownikom, płatnik.

Płatnikp. Płatniczy.

Płatność, rzecz., od Płatny; niechybność w płacie; pewność zysku: termin płacenia: p. wekslu.

Płatny, dotyczący płacenia, płatności, otrzymany za pieniądze; taki, który ma być zapłaconym w pewnym terminie: weksel p. za miesiąc, kupon p. w dniu 19 stycznia; uiszczający ś. należycie z długu, wypłacalny: dłużnik p.; ten, któremu płacą, najemny, pobierający pieniądze za swoją pracę: urzędnik p., wojsko p-e, sługa p., być dobrze p-ym: taki, za który trzeba zapłacić: p. bilet, p-e wejście, p-a usługa; cenny, korzystny, zyskowny; popłacający: p-a posada, p-e zajęcie.

Płatowaty, nieco płaski, spłaszczony, kształtem zbliżony do płata, łaciasty.

Płatwa, belka leżąca na ścianach budowli, w której osadzone są krokwie dachu; tratwa.

Pław, pławienie, kąpanie: p. koni, bydła; pływanie, żeglowanie, żegluga; nurt, zdrój, fale; każde zwierzę wodne; przedmiot, unoszący ś. na powierzchni wody, np. pływaki u wędki, u sieci; wpław, przyślą mówi ś. o przepływaniu samemu, a. siedząc na koniu, a. wreszcie na zaprzężonym wozie: wpław przebyć rzekę; wpław ś. puścić = rzucić ś. na szczęście, na los.

Pławaczkap. Pływaczka; łódź, statek, okręt; potrójna sieć rybacka; pęcherz pławny u ryb.

Pławić, puszczać w wodę, wpław, kąpać, nurzać w wodzie w celu umycia a. ochłodzenia: p. konie, bydło; puszczać z wodą, transportować w dół rzeki, spławiać, przewozić wodą w dół a. w górę rzeki, przeprawiać na drugi brzeg rzeki; p. czarownicę = poddawać ją próbie utrzymywania ś. na powierzchni wody; zmieniać stan ciała ze stałego na płynny za pomocą wysokiej temperatury; topić, roztapiać, rozpuszczać: p. rudę = oczyszczać ją za pomocą przopłókiwania; srebro, złoto pławione=czyste; szlamować; p. ś., płynąć, przepływać; nurzać ś., kąpać ś. dla obmycia ś. a. ochłodzenia; p. ś. we krwi = oblewać ś. krwią, krew lać obficie, zabijać, ranić; p. ś. we we łzach = płakać rzewnie; p. ś. w słońcu = wygrzewać ś.; p. ś. w rozkoszy, w zbytkach = używać rozkoszy, zbytków; przechodzić ze stanu stałego w płynny, topić ś., roztapiać ś., rozpuszczać ś.; przeprawiać ś. przez wodę, przepływać rzekę, morze; unosić ś. na skrzydłach, wisieć w powietrzu, poruszając zwolna skrzydłami; o zbożu: wypuszczać kłosy, kłosować, kłosić ś.

Pławikonik, gatunek małej ryby morskiej — p. Konik morski.

Pławka, Pływaczka, to, na czym uczą ś. pływać: pęcherze, pęki sitowia, podwiązane pod pachami i t. p.