Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/158

Ta strona została przepisana.

wojnę; wynosić na urząd, dostojeństwo, nadawać godność; ściągać co na siebie, wywoływać, sprowadzać: p. gniew, oburzenie; niszczyć przez noszenie: p. ubranie, obuwie; p. sumę, kawitał, procent = odbierać; p. kogo z upadku, z nędzy = ratować, dźwigać go, przychodzić mu z pomocą; p. na duchu = krzepić kogo, dodawać mu otuchy; p. żagle, kotwicę = wypływać z portu na pełne morze; p. kurtynę, zasłonę, odsłonę = odsłaniać; p. ogon, nos, piętę = stawać ś. hardym, pysznieć, butnieć; p. na kogo rękę = uderzać go, czynić zamach na niego, porywać ś. na niego; p. głowę = zadzierać, przen., przychodzić do siebie, wybijać ś., brać górę nad czym, nabierać pewności siebie; p. oczy = zwracać spojrzenie w pewnym kierunku, zwłaszcza w górę; p. uszy = natężać słuch; aż mię p-i = nie mogę wytrzymać, usiedzieć spokojnie, korci mię, by coś powiedzieć a. zrobić; pycha go p-i = napusza; p. konia = ściągać cugle, zmuszając konia, by stanął dęba; p. głos = mówić głośniej, ostrzejszym tonem, krzyczeć; p. głos w jakim zgromadzeniu = zabierać głos, przemawiać, zaczynać mówić, odzywać ś.; głos podniesiony, gromki, donośny; p. ton = wyżej go natężać, nastrajać na wyższą nutę; gustowne ubranie p-i urodę = uwydatnia, zwiększa; p. czyjeś zasługi = wyprowadzać na jaw, wykazywać je, uznawać; p. oko w pończosze = chwytać, łapać; w matem., p. do potęgi = mnożyć jakąś wielkość przez siebie samą dwa, trzy i t. d. razy; p. ś., wstawać z miejsca, gdzie ś. siedziało a. leżało, dźwigać ś., unosić ś., prostować ś.; p. ś. z upadku = przychodzić do dobrego bytu, porzucać złe, wchodzić na dobrą drogę; p. godność własną; wybuchać, wszczynać ś., zaczynać ś.: wojna ś. podniosła; buntować ś., powstawać, rewolucję czynić; wywyższać ś., do góry ś. wznosić, wzbijać ś., wzlatywać, iść w górę, wzrastać: barometr ś. p-i, kurs listów zastawnych podniósł ś., ceny na rynku j odniosły ś.; ruń p-i ś. = rośnie; wzrostem a. wysokością sięgać czego, sterczeć: góra, drzewo p-i ś. ku niebu; woda, rzeka ś. p-i = zwiększa ś., przybiera; przen., wzmagać ś., potęgować ś., powiększać ś., rosnąć, rozwijać ś., rozpowszechniać ś., nabierać wyższej wartości moralnej: nauki, cywilizacja podnoszą ś., dusza p-i ś.; o cieście: rosnąć, fermentować; przen., dumnieć, hardzieć, stawać ś. pysznym.

Podnoszony, taki, który da się podnosić i spuszczać; trochę zniszczony, zniszczony nieco przez noszenie: p-ne ubranie, obuwie.

Podnośnik, przyrząd a. maszyna do podnoszenia ciężarów, winda, dźwig.

Podnóże, to, na czym ś. stopy opierają, co leży u czyich stóp; podstawa, piedestał, podsłupie; spód, niższa część góry a. tego, co leży wyżej.

Podnóżek, to, co umieszczone jest pod czyjemiś nogami, stołek a. ławeczka pod nogi dla wygodniejszego siedzenia.

Podnukiwać, dok. Podnukać; napędzać, przynaglać do czego, popędzać w robocie; pobudzać do czego częstym przypominaniem.

Podobać, znaleźć upodobanie w kim a. w czym, polubić kogo a. co, pokochać; p. sobie w czym = mieć upodobanie w czym, zamiłowanie do czego; p. ś., przypadać komu do gustu, być komu miłym, sympatycznym, wywoływać w kim dodatnie wzruszenie