Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/301

Ta strona została przepisana.

Półwyróbp. Półprodukt.

Półwysep, część lądu, z jednej strony stykająca ś. z lądem stałym, a z pozostałych oblana wodą (f.).

Półwyspowaty, podobny do półwyspu.

Półwyścigowy, w części zastosowany do wyścigów: rower p.

Półwyżeł, wyżeł mieszaniec.

Półzakonny, przez pół zakonny, w połowie mniszy.

Półzamkowy, gwóźdź dwa razy krótszy od zamkowego.

Półzbroja, zbroja niecałkowita.

Półzbrojny, przez pół uzbrojony.

Półzdziczały, w połowie zdziczały.

Półzegarze, dawny zegar, na którym było oznaczonych 12 godzin, w odróżnieniu od t. zw. całego zegara, mającego 24 godziny na tarczy.

Półzgniły, na połowę zgniły.

Półziemny, Półziemski, w połowie należący do ziemi, półniebieski, połniebiański; śródziemny.

Półzłotek, Półzłotówka, pół złotego polskiego = 15 gr; moneta tej wartości.

Półzmrok, zmrok niezupełny, półcień.

Półzwierzę, człowiek o cechach zwierzęcych.

Półzwiędły, prawie zwiędły.

Półzwycięstwo, zwycięztwo nie całkowite, niezupełne.

Półżałoba, ubranie żałobne, noszone po przeminięciu terminu grubej żałoby, żałoba niezupełna.

Półżart, żart połowiczny; p-em = niezupełnie serjo.

Półżołnierski, w części żołnierski, jakby żołnierski.

Półżona, niby żona.

Półżupan, Półżupanik, krótki żupan.

Półżywy, ledwie żywy, półmartwy, prawie umarły.

Pótyp. Potąd; dotąd, póki.

Późna, w wyrażeniu do p. = do późnej pory, do późnej godziny.

Późniak, człowiek, który ś. często opóźnia, opóźniający ś., maruda, nuda; dziecko, urodzone ze starych rodziców.

Późnić, opóźniać, spóźniać, zwlekać, ociągać; p. ś., opóźniać ś., spóźniać ś, przybywać zapóźno, poniewczasie; zwlekać z przybyciem, bałamucić, marudzić; o zegarku: wskazywać czas wcześniejszy niż jest, iść zbyt wolno.

Później, potem, następnie.

Późno, przysł., niewcześnie, o późnej porze, o późnym czasie; po niewczasie, po terminie.

Późnoletni, dotyczący lat późniejszych, przyszłych.

Późny, nierychły, niewczesny, za późny, spóźniony; nie we właściwym terminie przypadający, przychodzący: p-a jesień, p-a noc, p-a pora; p. czas; p. obiad; p. wieczór; p-a starość = głęboka.

P. p. skr.p. Per procura (prokura) = z pełnomocnictwa.

Pra-, w połączeniu z innemi wyrazami oznacza dalekiego przodka, np. pramacierz, praczłowiek, prasłowiański, pragiermański, a. coś bardzo dawnego, np. prawiek, praświat, prastarym

Prababczyn, stanowiący własność prababki, właściwy prababce.

Prababka, Prababula, matka babki a. dziadka; przen., kobieta-przodek, kobieta dawna,

Prabóg, ojciec bogów.

Praca, zastosowanie sił fizycznych a. moralnych dla wykonywania. rzeczy pożytecznych, robota, zajęcie, zawód, zatrudnienie: p. fizyczna, umysłowa, ciężka, moralna; wziąć ś., zasiąść do p-y, p. niewdzięczna, próżna, daremna p. = nie dająca należytych owoców, szukać p-y = zajęcia; trud, mozół, wysiłek duży w celu osiągnięcia