Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/331

Ta strona została przepisana.

Prowadziciel, ten, co prowadzi, wódz, przewodnik, kierownik.

Prowadzić, wieść kogo, przeprowadzać kogoś, kto nie zna drogi a. sam iść nie może, przewodniczyć komu, wskazywać komu drogę, wodzić, prowadzać kogo; przewodniczyć, rządzić, kierować: p. wojnę, p. konie w zaprzęgu; p. dzieci = wychowywać; p. interesy, fabrykę, sklep; p. tańce = być wodzirejem; pędzić, przepędzać: p. życie spokojne, hulaszcze; przewozić, transportować: p. zboże Wisłą do Gdańska; p. rzecz, rozmowę = ciągnąć ją, rozmawiać; p. rzecz dalej = mówić w dalszym ciągu; p. umarłego do grobu = iść w orszaku pogrzebowym; mieć kierunek, dążyć: ta droga p-dzi do miasta; zaprowadzać, doprowadzać dokąd, pociągać co za sobą, powodować co: to p-dzi do szczęścia, do zguby, to nie p-dzi do niczego = jest bezcelowe; niech cię Pan Bóg p-dzi = niech ś. opiekuje tobą w drodze; dokąd Pan Bóg p-dzi? = dokąd ś. udajesz?; p. kogo ze świecą = świecić mu w drodze; p. kogo oczami = patrzeć za nim idącym a. jadącym; p. komu rękę = kierować ją; p. ręką po czym, a. czym po czym = pociągać, przesuwać; p. do czego = zmierzać w rozmowie, w przemowie do pewnego przedmiotu; p. sprawę w sądzie = toczyć; przeprowadzać: p. linję, drogę, rów; p. ś., prowadzić siebie nawzajem; iść poważnie, z godnością; postępować, żyć, sprawować ś.

Prowansalski, rodem z Prowancji, pochodzący z Prowancji; p-scy poeci = trubadurowie; poeci piszący narzeczem prowansalskim.

Prowenans, fr., towar zagraniczny.

Prowenda, fr., żywność, prowjant.

Prowenjencja, łć., pochodzenie; świadectwo pochodzenia; w lm., p-cje, towary, sprowadzone z zagranicy, źródło otrzymywania towarów.

Prowent, łć., dochód z gospodarstwa wiejskiego, zysk, intrata; zbiór, urodzaj.

Prowentowy, łć., odnoszący ś. do prowentu; p. pisarz = utrzymujący kontrolę dochodu gospodarstwa wiejskiego.

Prowidencja, łć., Opatrzność Boska, Opieka Boska.

Prowidencjalizm, łć., teorja, według której Opatrzność Boska kieruje losami każdego człowieka i społeczeństw.

Prowidować się, łć., zaopatrywać ś., ekwipować ś.

Prowikarjusz, zastępca wikarjusza.

Prowincja, łć., w starożytności obcy kraj, podbity przez Rzymian, uorganizowany na sposób rzymski i zarządzany przez rzymskiego wielkorządcę; każda oddzielna część całości państwowej, zwłaszcza obejmująca odrębny kraj i lud; każda miejscowość w kraju poza stolicą, zapadły kąt, partykularz; ludzie z partykularza; obyczaje, pojęcia partykularne, zaściankowe; p. duchowna, zakonna = pewna ilość klasztorów tej samej reguły pod wspólnym zarządem duchownym.

Prowincjalny, Prowincjonalny, łć., dotyczący prowincji, pochodzący z prowincji.

Prowincjalstwo, godność prowincjała.

Prowincjał, łć., przełożony, stojący na czele klasztorów jednej reguły w całej prowincji zakonnej.

Prowincjonalistap. Prowincjusz.

Prowincjonalizm, łć., wyraz, zwrot a. sposób mówienia, wła-