Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/96

Ta strona została przepisana.

tworów pisarskich pewnego narodu a. pewnej epoki.

Piśmienniczy, odnoszący ś. do piśmiennictwa, pisarski, literacki; ruch p., praca p-a.

Piśmiennie, przysł., za pomocą pisma, listownie, na piśmie.

Piśmienny, dotyczący pisma, odnoszący ś. do pisma, za pomocą pisma dokonywany: odpowiedź p-a = na piśmie, nie ustna; wypracowanie p-e, egzamin p.; pomnik, zabytek p., dowód p. = na piśmie; wojna p-a = polemika literacka; umiejący czytać i pisać; literacki, uczony, autorski, mający zdolności literackie, umiejący ś. wypisać.

Pitagorejczyk, uczeń a. zwolennik mędrca greckiego Pitagoresa (około 500 r. przed Chr.), wierzącego w metempsychozę.

Pitagoresa tablica = tabliczka mnożenia; P. twierdzenie, w gieom., twierdzenie, że w trójkącie prostokątnym kwadrat, wystawiony na przeciwprostokątni, równa się sumie kwadratów na dwu bokach pozostałych.

Pitka, miód pitny; pijatyka, pohulanka; i do p-i i do wybitki = do wszystkiego zdolny; ani do p-i, ani do wybitki = do niczego, niedołęga, niedorajda.

Pitnyp. Pijalny (miód p.).

Pitoreski, fr., malownicze opisy, rysunki.

Pitoreskowy, fr., malowniczy, obrazowy.

Pitrasić, licho gotować; niedbale, nieumiejętnie przyrządzać potrawy.

Piunezka, fr., płaski sztyfcik ze szparką, którym przytwierdza ś. papier do deski, pluskiewka.

Piuri, żółty barwnik indyjski, barwa indyjska.

Piuska, czapeczka księża, okrywająca tonsurę, mycka, kalotka.

Piwiarnia, restauracja z wyszynkiem piwa, bawarja.

Piwiarniany, przym. od Piwiarnia; zakład p-y = bawarja.

Piwiarz, właściciel piwiarni; człowiek, namiętnie pijący piwo.

Piwko, zdr. od Piwo; dobre, smakowite piwo.

Piwne (-ego), napiwek, tryngeld.

Piwnica, izba podziemna, zwykle sklepiona, pod budowlą a. osobno zrobiona, przeznaczona na trunki, jarzyny, mleczywo i t. p.; zapas wina, przechowywanego w beczkach i w butelkach w piwnicy; szynkownia, winiarnia w podziemiu; ciemnica, podziemne więzienie, loch.

Piwniczka, zdr. od Piwnica.

Piwniczny, przym. od Piwnica; powietrze p-e = ciężkie, przejęte stęchlizną.

Piwniczy, dozorca nad piwnicami z trunkiem (np. w klasztorze, w zamku); urząd dworski w dawnej Polsce; pracownik w piwnicy winnej a. piwnej.

Piwny, odnoszący ś. do piwa; zrobiony z piwa a. z piwem; ocet p., drożdże p-e; obwarzanki p-e = używane dawniej na przekąskę przy piwie; mający kolor piwa, brunatno-bronzowy (oczy p-e).

Piwo, napój, otrzymywany za pomocą fermentacji słodu, głównie jęczmiennego, z dodaniem wywaru chmielowego: p. antałkowe = nalewane wprost z antałka; p. butelkowe = ściągane w butelki; iść na p. = do piwiarni; dać komu na p. = dać napiwek, tryngeld; narobić, nawarzyć sobie p. = narobić kłopotu, ambarasu, zmartwienia; wypij p., coś je nawarzył = ponieś skutki swej nierozwagi a. swoich intryg; młode p. musi wyszumieć = mówi ś. o młodym hulace, co do którego jest nadzieja, że ś. ustatkuje; wypijesz p. swego warzywa = poniesiesz skutki swych uczynków; złe p. warzyć = siać rozterki między ludźmi.