Strona:O Żydach i kwestyi żydowskiej.pdf/46

akty kultu istnieją tu jeszcze, ale stare przyzwyczajenia na wpół lub i całkiem zniknęły. Wyłączny krój odzieży zmodyfikował się albo i upodobnił zupełnie do europejskiego; tradycyjne nieporządki domowych urządzeń, — częścią z właściwości ras wschodnich, częścią z długowiekowych nędz wyniesione, — ustąpiły przed pretensyonalną nieraz i na okaz wystawioną wykwintnością; żargon ulepiony z kilku połamanych języków, zastąpionym został tu i owdzie językiem krajowym, w większości wypadków, jednym z języków ościennych. Warstwa ta posiada zalety, które czynią z niéj wielce cenny materyał społeczny. Oczyszczona już w większéj części z chuci i przyzwyczajeń brudnego szachrajstwa, umié ona tworzyć dobrobyt rodzin i przerabiać bogactwa kraju sposobami mniéj więcéj godziwemi. Panuje śród niéj wielka czystość obyczaju domowego i wielkie, wzajemne ku sobie przywiązanie członków, składających rodziny. Panuje téż śród niéj popęd do cywilizacyi silny i szacunek dla niéj, objawiający się często w formie nieledwo czci zabobonnéj. Szacunek ten i ta cześć dla wszystkiego, co przedstawia wyższy stopień cywilizacyjnego rozwoju, jest niezaprzeczenie piérwszem źródłem samych nawet śmieszności jéj, jako to: chełpliwego popisywania się cywilizowanym strojem, cywilizowanem urządzeniem domów, cywilizowanemi językami. Z pozoru śmieszne, w gruncie swym objawy te są bardzo godnemi uwagi, świadczą one o istnieniu popędów, dziś znajdujących się w stanie podobnym do dzieciństwa, lecz które przedstawiają co najmniéj pierwiastki i zasiew pomyślnéj przyszłości.
 Czegóż więc téj warstwie ludności żydowskiéj niedostaje, aby zalety jéj ze stanu materyału społecznego, w jakim się znajdują, przeszły w stan wyrobionéj i czynnéj siły społecznéj? Niedostaje jéj dwu bardzo ważnych