Strona:PL-Mieczysław Gogacz-Problem istnienia Boga u Anzelma z Canterbury i problem prawdy u Henryka z Gandawy.pdf/10

Ta strona została skorygowana.

jest dowodem nieobalalnym[1]. Jacquin dodaje, że dowód Anzelma jest tylko rozumową transpozycją prawd wiary[2].
2. Interpretacja psychologiczna. Zwolenników tej interpretacji jest wielu. Podkreślają głównie dwa momenty, jako punkty wyjścia w dowodzie ontologicznym: psychologiczny fakt obecności Boga w duszy ludzkiej i analizę bytów niedoskonałych, czyli tzw. dowód kosmologiczny z Monologion.

C. Ottaviano twierdzi wyraźnie, że fundamentem psychologicznym dowodu Anzelma jest rzeczywista i bezpośrednia obecność Boga w intelekcie człowieka[3]. M. de Wulf przyjmuje, że podstawą dowodu jest żywa i najbardziej osobista obecność Boga w duszy[4]. Dodaje, że dowód nie ma powiązań z teorią skrajnego realizmu i nie zależy od dowodów w Monologion. Tę zależność widzi wyraźnie A. Dyroff. Według niego dowód zakłada psychologiczny fakt obecności Boga w duszy i jednocześnie dowody kosmologiczne z Monologion[5]. A. Faust podkreśla i dowody z Monologion, i dane, wzięte z wiary, i realizm Anzelma[6]. A. Koyré wypowiada stanowisko podobne w sposób zresztą kunsztownie zawiły. Zna już poza tym opinię C. Folliatra, na co M. Cappuyns zwraca uwagę. Koyré skłonny jest uznać, że dowód Anzelma jest swoistym dowodzeniem logicznym i także negatywnym. Na ten moment negatywny składają się dwa punkty: hipotetyczny, rozwijany w porządku pojęciowym i tetyczny, afirmujący Boga, o którym wierzący wie z wiary w sposób nie budzący wątpliwości. Uzasadnieniem punktu tetycznego są analizy w Monologion[7].

  1. Ne prétend pas à être une démonstration „invincible“. M. Cappuyns, op. cit., s. 314, przyp. 6.
  2. [...] transposition rationnelle des vérités de foi. Les „rationes necessariae“ de Saint Anselme, M. Cappuyns, op. cit., s. 314, przyp. 6.
  3. L’argument [...] a pour fondement (psychologique) „la présence immédiate et réelle de Dieu dans l’intelligence“. M. Cappuyns, op. cit., s. 314, przyp. 6.
  4. [...] une présence intime et vivante de Dieu à l’âme. M. de Wulf, op. cit., s. 168.
  5. L’argument suppose à la fois le fait psychologique de la présence intime de Dieu et les preuves cosmologiques du Monologion. M. Cappuyns, op. cit., s. 315, przyp. 6.
  6. [...] base l’objectivité du point de départ de l’argument [...] sur les attaches de celui-ci avec le Monologion et le donné de la foi [...Jet sur le réalisme d’Anselme. M. Cappuyns, op. cit., s. 315, przyp. 6.
  7. [...] l’argument cpparaisse plutôt comme une „démonstration logique et indirecte“ et aussi „négative“, dans laquelle il faut distinguer deux moments: hypothétique [...] qui „se déroule dans la sphère conceptuelle“ [...] et thétique affirmant la possibilité positive de Dieu, laquelle est donnée au croyant „d’une manière absolument indubitable par la foi“. „On peut soutenir que la partie thétique [...] est établie par les analyses du Monologion“. M. Cappuyns, op. cit., s. 314-315, przyp. 6.