Strona:PL-Rafał Górski-Bez państwa.pdf/197

Ta strona została przepisana.

praw obywatelskich w imię obrony przed terroryzmem oraz towarzyszący im od kilku dziesięcioleci opór ze strony radykalnych ruchów wolnościowych, anarchistycznych, lewicowych, organizacji obrony praw człowieka, a nawet części środowiska prawniczego w USA, Kanadzie, Europie i wielu innych miejscach na świecie.


KRYMINOLOGIA RADYKALNA

Prawdziwy przełom w myśleniu o przestępczości i przestępcach nastąpił w latach sześćdziesiątych XX w. wraz z nowym nurtem socjologii amerykańskiej: teorią naznaczania społecznego, zgodnie z którą przestępczość i dewiacja są wytworami reakcji społecznej, a nie obiektywnymi właściwościami ludzkich zachowań[1]. W dziedzinie dewiacji nie aktor, lecz widownia jest zmienną podstawową.

Wydarzenia rewolty 1968 nie pozostały bez wpływu na teorie kryminologiczne. Kryminologia radykalna narodziła się na uniwersytecie w Berkeley w Kalifornii. W roku 1968 grupa profesorów i studentów zajęła się krytyczną analizą prawa karnego i wymiaru sprawiedliwości w imię obrony praw człowieka przed państwem. Programowym tekstem grupy kryminologów radykalnych stał się ogłoszony w 1970 r. artykuł Hermana i Julii Schwedingerów Obrońcy porządku czy strażnicy praw człowieka[2], w którym autorzy proponowali koncep_ cję przestępstwa jako naruszenia praw człowieka i wskazywali na państwo jako główny podmiot tak pojętej działalności przestępczej. Konsekwencją takiego ujmowania pojęcia przestępstwa jest rozszerzenie go na społecznie szkodliwe czy-

  1. Zob. obszerne omówienie historii kryminologii radykalnej, w: L. Falandysz, W kręgu kryminologii radykalnej, Warszawa 1986.
  2. J. Schwedinger, Defenders of Order or Guardians of Human Rights?, „Issues in Criminology” 1970, nr 5, s. 123–157.