Wikiźródła

Strona:PL Arystoteles - Poetyka.pdf/15

Ta strona została uwierzytelniona.

i rytm — bo, że miary wiérszowe rodzajem są rytmów, wiadomo[1] — od początku wyposażeni tak ludzie i zwolna do doskonałości to doprowadzając, stworzyli poezyą z prób bez przygotowania zrazu czynionych.

 I rozdzieliła się według usposobień osobistych poezya. Mistrze bowiem z umysłem podnioślejszym naśladowali czynności szlachetne i przez szlachetnych ludzi zdziałane, a ci, co mieli umysł pospolitszy, czyny ludzi płaskich, naganne zrazu układając wiérsze, podobnie jak tamci hymny i pochwały. Otóż z poematów tego rodzaju nie możemy przed Homerem wymienić żadnego, ale prawdopodobnie poetów takich było wielu; począwszy jednak od Homera uczynić to już możemy, jak tego dowodem np. jego „Margites“[2] i tym podobne utwory. I pojawiła się téż w wiérszach tych stosownie dobrana miara iambiczna — i dlategoto nazywa się ona obecnie uszczypliwą, gdyż takim właśnie wiérszem uszczypliwie żartowano z siebie nawzajem. Jedni téż z poetów dawnych zostali twórcami poematów bohaterskich, inni uszczypliwych. A jak w utworach poważnych Homer przedewszystkiém poetą był — nie tylko bowiem sam jeden tworzył dobrze, ale i sceny naśladowcze układał dramatycznie[3] — tak także i zarysy komedyi wskazał piérwszy, pomieściwszy w poezyi dramatycznie nie naganę, ale żywioł śmiéch obudzający. Bo taki sam jest stósunek Iliady (1449 a) i Odyssei do tragedyi, jak i Margitesa do komedyi. A kiedy pojawiła się tragedya i komedya, ci którzy oddawali się jednemu i drugiemu rodzajowi poezyi, stósownie do właściwego sobie usposobienia, jedni zamiast iambików zostali komedyopisarzami, drudzy zamiast epików tra-

  1. ↑ Rytm trojako może być użyty: w zgłoskach, w tonach i w ruchach ciała; w zastósowaniu do zgłosek, zowie się miarą wiérszową — metrum.
  2. ↑ Margites, była nazwa bohatera w poemacie nam nieznanym. Był to przemądrzały głupiec, który o wszystkiém niby wiedział, ale o niczém dokładnie. Poemat zawierał opowiadanie o rozmaitych niedorzecznościach, jakich się dopuszczał Margites, któregoby przeciwstawić można Odysseusowi. Chociaż Arystoteles autorem jego mieni Homera, był on prawdopodobnie, jak i parodye inne, utworem znacznie późniejszym; Suidas podaje za autora Pigresa z Halikarnasu, brata królowéj Artemizyi, który miał napisać także Batrachomyomachią.
  3. ↑ „Dramatycznie“ tj. tak, że były całością w sobie skończoną.
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Strona:PL_Arystoteles_-_Poetyka.pdf/15&oldid=2489908”