brania mu życia, zdarza się wskutek dokonanych czynów, że ten zginął, a tamten przy życiu się utrzymał[1].
A poznanie, jak i nazwa wskazuje, jestto przejście z nieznajomości w znajomość, albo zaprzyjaźnienie się lub znienawidzenie osób na szczęście albo na nieszczęście przeznaczonych; najpiękniejsze zaś poznanie jest, kiedy równocześnie przełom powstaje, jakto jest w „Edypie“. Są wprawdzie i inne rodzaje poznania, bo wobec istot nieżywych i jakichkolwiekbądź zdarza się niekiedy poznanie, o jakiém mowa, i również zachodzi ono wówczas, kiedy przekonywają się ludzie, czy ktoś uczynił co, czy nie: jednakże najwłaściwsze pomysłowi i czynności jest poznanie takie, o jakiém powyżéj się nadmieniło. Ono bowiem wraz z przełomem albo litość wzbudzi (1452 b), albo trwogę, a tragedya jest z zasady takich właśnie czynności naśladowaniem, nadto zaś i nieszczęście i szczęście w takich także powstanie warunkach.
Ponieważ więc poznanie jest poznaniem osób pewnych, zdarzy się raz poznanie jednéj tylko osoby przez drugą, kiedy się okaże, kim jest jedna z nich, drugi raz obom wzajemnie poznać się przyjdzie, jak np. Ifigenia przez Orestesa poznaną została wskutek wysłania listu, dla Ifigenii zaś potrzeba było innego sposobu, aby poznała Orestesa[2].
Dwie zatém pomysłu części do rzeczonego celu zmierzają, tj. przełom i poznanie — a trzecią jest pathos[3]. Z nich o przełomie i poznaniu właśnie mówiliśmy, a pathos jestto czyn zgubę albo cierpienie przynoszący, jak np. śmierć wystawiona naocznie i wielkie katusze i zadawane rany i tym podobne.
- ↑ „Lynkeus“, utwór Theodektesa z Fazelis, który żył spółcześnie z Arystotelesem. Nieznanéj nam tragedyi treść taka była mniéj więcéj; Hypermnestra nie usłuchała ojca swego Danaosa, który rozkazał jéj, aby męża (Lynkeusa) zabiła, owszem strzegła go przed wszelkimi zasadzkami, aż Danaos dowiedział się, że Hypermn. ma syna Abasa. Danaos rozkazuje Lynkeusa, a prawdopodobnie Hypermnestrę i Abasa na śmierć prowadzić i sam im towarzyszy. Ale ta właśnie okoliczność stała się powodem, że go oskarżono o zamierzone zabójstwo i że przez Argiwów na śmierć został skazany.
- ↑ Eurip. Iphig. Taur. 747—821.
- ↑ Przez to przeciwstawienie daje Arystoteles poznać, że pathos „do rzeczonego celu“ nie zmierza, tj. nie sprowadza zwrotu niespodziewanego a tém samém podziwu nie budzi, i że to część pomysłu o znaczeniu podrzędniejszém.
