Czém zaś poznanie jest, powiedziano poprzednio. A z pomiędzy rodzajów poznania piérwszy, najmniéj artystyczny, którego najczęściéj używają przez nieudolność, to poznawanie ze znamion zewnętrznych. Z tych zaś jedne są przyrodzone, jak „dzida, którą mają mężowie z ziemi zrodzeni“[1], albo gwiazdy, o jakich mowa w Karkinosa „Thyestesie“[2], a inne nabyte, i z tych znowu jedne w samémże ciele widoczne, jakoto blizny, a drugie z zewnątrz przybrane, jakoto naszyjniki i inne tym podobne, jak np. w „Tyro“ przychodzi do skutku poznanie przez wannę[3]. A i tych znamion używać można albo lepiéj, albo gorzéj, jak np. Odysseus po bliźnie inaczéj został poznany od niańki a inaczéj od świnopasów[4]. Są bowiem rodzaje poznania, użyte dla pozyskania wiary, jedne mniéj artystyczne, i są takimi wszystkie tym podobne, a inne przychodzące do skutku przez przełom, jak w „Niptrach“[5], są lepsze. Drugi zaś rodzaj téj saméj wartości, to poznanie umyślnie przez poetę stworzone, i dlatego nieartystyczne. Orestes np. w „Ifigenii“ dał do poznania, że Orestesem jest; ona bowiem uczyniła to przez list, on zaś sam mówi, czego poeta chce, a nie czego pomysł wymaga[6], i dlatego poznanie takie graniczy poniekąd z wymienionym błędem, bo mógł był również pewne mieć na sobie oznaki. I w Sofoklesa „Tereusie“ mowa iglicy tutaj także należy[7]. Trzeci znowu rodzaj wtenczas
- ↑ Wyrośli z ziemi z zasiewu smoczych zębów uzbrojeni rycerze mieli nosić na ciele znak dzidy. Cytat przytoczony wzięty jest z nieznanego nam utworu.
- ↑ Karkinos młodszy żył ok. r. 400. przed Chr.; tragedya jego „Thyestes“ jest nam nieznana. Podanie mówi, że Pelopidzi mieli na łopatkach błyszczące jak kość słoniowa miejsca, jak gdyby gwiazdy — odziedziczywszy znak ten od Pelopsa pradziada, który miał łopatkę z kości słoniowéj.
- ↑ „Tyro“, nieznana Sofoklesa tragedya. Tyro porzuciła zrodzone z Pozejdona dzieci w wannie, po któréj poznane zostały.
- ↑ Hom. Od. XIX, 386—475 i XXI, 207—227.
- ↑ „Niptra“ nazwa ustępu Odyssei, ks. XIX. l. c.
- ↑ Eurip. Iphig. Taur. 747—821.
- ↑ „Tereus“, nieznana nam tragedya. Zhańbiona przez szwagra swego Tereusa Filomela i pozbawiona przez niego języka, porozumiéwa się z jego żoną Prokną za pomocą utkanéj przez siebie szaty, wrobiwszy w nią obrazy, które wystawiały krzywdę doznaną.
