Strona:PL Arystoteles - Poetyka.pdf/38

Ta strona została uwierzytelniona.

dyi, tyleż bowiem i części jéj wymieniono[1]: jedna zawikłana, któréj istotą sceny przełomu i poznania, druga prosta, trzecia, w któréj przeważa „pathos“ (patetyczna), n. p. (1456 a) „Ajasy“ i „Ixiony“[2], czwarta na charakterach osnuta (etyczna), n. p. „Ftiotydy“, „Peleus“[3] — a cudownością nacechowanymi są takie jak „Forcydy“ i „Prometheus“ i wszystkie, których scena w Hadesie[4].
Otóż należy najlepiéj wszystko usiłować wprowadzić, albo przynajmniéj jak najwięcéj i co najważniejsze, zwłaszcza, że teraz poetów na nice biorą. Skoro bowiem pojawili się poeci dobrzy pod każdym względem, wymagają od jednego, ażeby zalety właściwe każdemu poprzedniemu przewyższył.
A słusznie jest, żeby i tragedyą inną nawet, chociaż wcale może pomysłem nie równą, uważać za taką samą; zachodzi to zaś wówczas, kiedy zawiązanie i rozwiązanie jest w nich toż samo. Wielu zaś poetów dobre wprowadziwszy zawiązanie, źle je rozwięzuje: a potrzeba nad obojgiem zapanować.

A, o czém już poprzednio wspomniano, pamiętać należy i sposobem epeicznym nie układać tragedyi. Do epeicznych zaś liczę układ z wielką ilością pomysłów, jak gdyby ktoś np. cały pomysł Iliady w tragedyi opracował. Tam bowiem z powodu rozciągłości otrzymują części stósowną długość, a w dramatach przeciwny życzeniu poety wypada skutek. Dowodem zaś tego, że

  1. Że tutaj nie ma mowy o częściach tragedyi, które Arystoteles wymienił przy definicyi w rozdz. 6., rzeczą jest jasną. Nigdzie jednak poprzednio innych części bezpośrednio wymienionych nie znajdujemy i tylko z zestawienia wyrzeczeń autora poprzednich z uwagami podanymi tutaj a odnoszącymi się do zawiązania i rozwiązania, wywnioskować możemy, że przez cztéry te części mamy rozumieć w tém miejscu: 1. przełom i poznanie, 2. przejście proste, 3. pathos, 4. charaktery.
  2. Sofokles napisał także „Ajasa Lokryjczyka“, którego zabija Atena; prócz tego tragedye o Ajasie pisali: Eschyl, Astydamas młodszy i Theodektes. Tragedye „Ixion“ pisali: Eschyl, Eurypides, Timesitheos, a może i Sofokles. W „Ixionie“ Eurypidesa znajdowała się scena, w któréj wprowadzony był Ixion, za popełnione zbrodnie w koło wpleciony.
  3. Sofoklesa „Ftiotydy“ i Eurypidesa „Peleus“ nie są nam znane.
  4. „Prometeus w okowach“, dochowana do czasów naszych tragedya z trylogii Eschyla. „Forcydy“ tegoż poety nieznane.