Strona:PL August Czarnowski - Zielnik lekarski (wyd. 3).pdf/104

46. GENTIANA LUTEA L.

Goryczka żółta.

(Gencjana).

(Gentianeae — Goryczkowate).

 B. — Roślina wysokogórska. Korzeń długości od 60 do 90 cm, gruby, walcowaty, mięsisty, zewnątrz brunatny, wewnątrz żółty. Łodygi dość grube, soczyste, wewnątrz puste, dorastające do wysokości 1 m, wyrastają po kilka z jednego kłącza. Liście duże, całobrzegie, naprzemianległe. Kwiaty liczne, zebrane piętrami, żółte. Nasiona spłaszczone, brunatne. Smak (zwłaszcza korzenia) mocno gorzki, korzenny; zapach silny, charakterystyczny, słodkawy, po zasuszeniu przyjemnie aromatyczny.
 ROŚNIE dziko na górzystym gruncie, w środkowo-zachodniej Europie, zwłaszcza w Alpach i Pirenejach, najobficiej w pobliżu wieczystych śniegów, wśród lodowców. U nas rośnie na Pokuciu.
 UPRAWA. Goryczka wymaga ziemi lekkiej, głębokiej i dostatecznie żyznej, ale nie przesyconej nawozami. Udaje się bardzo dobrze na glebie piaszczysto-gliniastej, pomieszanej z próchnicą i wapiennym gruzem.
 Inne rodzaje gruntu jak piaszczysto-próchnicowy i wapienny mogą być użyte pod uprawę goryczki przy odpowiednim dopełnieniu przez nawozy sztuczne. Natomiast żwirowate i kamieniste grunty nie nadają się dla goryczki, gdyż korzenie rozwijają się zbyt słabo, a przy kopaniu zostaje ich dużo w ziemi. Klimat nieco wilgotny i otwarte położenie sprzyjają rozrostowi goryczki. Co do nawozu, to zwierzęcego lepiej nie używać, można natomiast polecić kompost, śmieci uliczne i wreszcie stawiarkę. Glebę należy spulchnić tylko raz, lecz za to głęboko, przez skopanie lub podwójne zoranie. Nasiona goryczki są bardzo drobne i dosyć trudno wschodzą. Przed zasiewem należy je wstawić na dwa tygodnie do wilgotnej, zimnej piwnicy, aby przemarzły; inaczej nie wykiełkują. Siać powinno się w wilgotnym i zacienionym miejscu, lub w zimnym inspekcie, przykrywając cieniutko lub też wcale nie przykrywając ziemią.