Strona:PL August Czarnowski - Zielnik lekarski (wyd. 3).pdf/128

Ta strona została skorygowana.
60. LEONTODON TARAXACUM L.
Brodawnik mleczowaty.
(s. Taraxacum officinale).
(Mniszek lekarski, mlecz albo dmuchawiec).
(CompositaeZłożone).

B. — Bardzo pospolita roślina, o korzeniu głęboko zachodzącym w ziemię, długości od 20 do 40 cm, mięsistym i jak cała roślina napełnionym mlecznym sokiem. Z pośród liści odziomkowych wznosi się pojedyncza, próżna łodyga z żółtym kwiatem, zamykającym się na wieczór i w czasie niepogody; po okwicie ukazuje się kulisty puch (skąd nazwa „dmuchawiec“) , utworzony z uskrzydlonych strzałek nasiennych. Nasiona podługowate, długości 3—4 mm brunatne, żeberkowate. Smak gorzko-słonawy, zapachu nie ma żadnego.
ROŚNIE dziko w całej Europie od południa do skrajnej północy, na darninach i gruntach uprawnych, po suchych i wilgotnych łąkach, pastwiskach, miedzach, ugorach, podwórzach oraz lasach i gajach, byle niezbyt cienistych.
UPRAWA: Lubi położenie otwarte, słoneczne, glebę głęboką, żyzną, nie mokrą, nie składającą się z czystej próchnicy i bardzo spoistej gliny. Rozmnaża się z nasion, w jesieni lub wczesną wiosną. Odległość 25 do 50 cm, zależnie od odmiany. Wymaga plewienia.
KWITNIE od kwietnia, przeważnie zaś od maja aż do późnej jesieni.
ZBIERAĆ na wiosnę liście; korzenie od trzeciego roku wykopywać na jesieni, oczyszczać z ziemi, przemywać i przerabiać na wyciąg od razu lub po wysuszeniu w całości. Suszyć na wolnym powietrzu, w przewiewie i w cieniu.
SKŁADNIKI: Sok zawiera mydlny gorzknik wyciągowy (taraksyna — obfitsza na ziemi chudej), śluz, cukier śluzowy, skrobię, żywicę, gumę kauczukową, wolny kwas krzemowy, sód, mangan, siarczan i azotan potasu i wapnia, inulinę (szczególnie dużo w jesieni).