Strona:PL August Czarnowski - Zielnik lekarski (wyd. 3).pdf/164

Kwiaty drobne, białe, zebrane w baldaszki. Owoc: dwojaczki szczelnie z sobą zrośnięte, tworzące jakby jedno ziarno nieregularnie jajowatego kształtu, szaro-zielonej barwy. Smak słodkawy; zapach przyjemny.
 ROŚNIE dziko w swej ojczyźnie Egipcie, Azji Przedniej, Syrii i na pobliskich wyspach. Uprawiany bywa w całej środkowej i południowej Europie, w Indiach, Japonii i Ameryce.
 KWITNIE w lipcu i sierpniu.
 ZBIERA SIĘ owoce w sierpniu i wrześniu, gdy łodygi zżółkną, a ziarno przybiera barwę szarawo-brunatną. Zrywa się je wcześnie z rana przy pięknej pogodzie. Wiąże się w snopki i ustawia w kopy. Ładuje się na wóz wysłany płachtami i przechowuje w workach, w suchym i przewiewnym miejscu.
 SKŁADNIKI: olejek lotny, olej tłusty, żywica, guma, kwas jabłkowy i będźwianowy (Acidum benzoicum), cukier śluzowy, nieco żelaza.
 DZIAŁA napotnie, moczopędnie, wiatropędnie, wykrztuśnie, pobudza działalność kiszek, wzmacnia żołądek.
 UŻYTEK. Odwar nasienia (8 do 15 gr na litr wody) pije się przy chorobach żołądka i kiszek, wzdęciach kolkowych (zwłaszcza u dzieci), nieżytach dróg oddechowych, na pobudzenie wydajności pokarmu. Sproszkowane nasienie usuwa czkawkę. Na bezsenność zaleca się żucie nasion anyżu.
 Odwar można używać jako wodę do ust i zębów.
 Destylowany z nasion olejek (Oleum Anisi) podnieca i wzmacnia żołądek i ma właściwości uśmierzające kurcze. Na wzdęcia bierze się dziennie raz lub dwa razy po 4 do 6 kropel na cukrze.
 Zewnętrznie używa się olejek anyżowy na wszy głowne; wcierać z maścią pietruszkową. Z olejku anyżowego można zrobić maść, mieszając 1 cz. olejku z 10 cz. tłuszczu. Zmieszany z oliwą lub wódką, zaleca się olejek anyżowy na świerzb.
 UPRAWA: Anyż wymaga suchego, ciepłego klimatu i słonecznego położenia, urodzajnej, średniozwięzłej ziemi, nawożonej nie później niż rok przed tym. Wymaga wapna, które należy dodawać w postaci miału, 6—8 ctr, i kainitu 2—3 ctr na ha. Ziemia musi być raz w jesieni, a powtórnie na wiosnę zorana