Strona:PL August Czarnowski - Zielnik lekarski (wyd. 3).pdf/23

Ta strona została skorygowana.

w stadium największego rozwoju; i tu jednak są wyjątki. Tak, np., u podbiału (Tussilago farfara, nr 116) kwiaty występują wcześniej, niż liście. Korzenie jednorocznych roślin należy zbierać w jesieni po zwiędnięciu liści, roślin dwurocznych lub trwałych — dopiero w drugim lub trzecim roku wiosną lub w jesieni; w ciągu lata korzenie są mniej wartościowe. Myje się korzenie w zimnej wodzie, a następnie suszy w przewiewnym, niewilgotnym miejscu. Do suszenia grubych korzeni można używać pieców piekarskich lub też nawlekać je na sznurki i zawieszać w odpowiednim przewiewie. Od należytego ususzenia zależy przechowywanie, zwłaszcza niektórych korzeni (np. arcydzięgla — Angelica archangelica — nr 9), łatwo się pocących, ulegających pożeraniu przez owady, wciągających wilgoć i pleśniejących. Takie zioła najlepiej przechowywać w papierowych torbach. Do ziół o delikatnym zapachu (jak np. róża, rumianek itp.) używa się torebek z papieru pergaminowego.
Najlepiej jednak przechowywać korzenie i w ogóle zioła w puszkach drewnianych lub blaszanych, chroniących od wilgoci i wietrzenia; unika się wówczas naciągania ziół wonią sąsiednich o silniejszym zapachu (jak, np., gdy kozłek lekarski (nr 120) znajduje się w pobliżu innych ziół).
Przy zbieraniu ziół zwraca się szczególną uwagę na porę roku i na pogodę; w dawnych zielnikach przywiązywano też niemałą wagę do pory dnia. W każdym razie nie należy zbierać ziół podczas upału lub podczas i po deszczu.

Stosowanie ziół leczniczych

Zioła używane są jako leki zewnętrzne lub wewnętrzne. Zewnętrznie działamy przy pomocy wywarów ziołowych, nastojów, kąpieli, owijań, okładów itd. Wewnętrznie zioła wprowadza się do organizmu w rozmaitej postaci:
1) soku wydobytego ze świeżych roślin (kuracje wiosenne, żucie świeżych ziół),
2) odwarów z rozmaitych części ziół (ziela, liści, kwiatów),
3) wyciągu (z korzeni, kory, nasion, owoców) z wodą lub winem,