Strona:PL August Czarnowski - Zielnik lekarski (wyd. 3).pdf/245

Ta strona została skorygowana.

Uwaga: W Rzymie i Grecji witułka była czczona jako „święta roślina ofiarna“; uważano ją za jedyną, wybraną roślinę, przeznaczoną do zmiatania krwi ofiarnych zwierząt z ołtarza Jowisza i do kropienia domów wodą święconą.
„Żadna roślina nie zażywała w Rzymie takiej sławy, co święta witułka“ — pisze Pliniusz.
Z witułką w ręku lub na głowie udawali się posłowie rzymscy do innych narodów, aby obwieścić pokój lub wojnę. Roślina ta bowiem była ucieleśnieniem nietykalności ziemi ojczystej, której niewzruszonych praw mieli bronić.
Przypisywano też witułce w dawnych czasach nieograniczoną moc leczniczą. Magia spodziewała się po niej cudów i stosowała w swoich praktykach.

123. VERONICA OFFICINALIS L.
Przetacznik lekarski.
(SchrophulariaceaeTrędownikowate).

B. — Roślina o korzeniu włóknistym. Łodyga na pół leżąca, ścieląca się, zielona, szorstka. Liście krótkoszypułkowe, dolne mniejsze, górne większe, odwrotnie jajowate, tępo zakończone, piłkowane, owłosione. Kwiaty drobne, blado-niebieskie lub cieliste, zebrane w grona, wyrastające z kątów liści. Owoc omszony, płaski, odwrotnie sercowaty. Zapach świeżego ziela słabo korzenny; smak balsamiczny, nieco ściągający.
ROŚNIE w lasach iglastych, gajach, zaroślach, po pastwiskach, i słonecznych wzgórzach i na suchych polanach leśnych.
KWITNIE od czerwca do sierpnia.
ZBIERA SIĘ w czasie kwitnienia. Suszyć w cieniu i miejscu przewiewnym np. na strychu, rozkładając cienko.
SKŁADNIKI: gorzka substancja wyciągowa, żelazisto-zieleniący garbnik, śluz.
DZIAŁA łagodnie podniecająco na skórę i błony śluzowe, wykrztuśnie.
UŻYTEK z liści i gałązek. Napar (20 gr na litr wody) pije