Strona:PL August Czarnowski - Zielnik lekarski (wyd. 3).pdf/46

14. ARISTOLOCHIA CLEMATITIS.

Kokornak powojowaty.

(Asarineae-Aristolochineae — Kokornakowate).

 B. — Roślina środkowo-europejska; u nas trafia się tu i ówdzie na pagórkach, po zaroślach, winnicach i koło płotów, na ziemi niezbyt urodzajnej. Lubi położenie zasłonięte od wiatrów, nie mokre i nie słoneczne, ale półcieniste, ziemię pulchną, lekką, zawierającą wapno, glinę i dużo próchnicy.
 Łodygi pojedyncze, wzniesione, zygzakowato powyginane, gładkie i cienkie. Liście jajowate, ostro zakończone, w nasadzie wycięte sercowato, szypułkowe, gładkie i całobrzegie, ogólnie falisto - przyginane; rozłogi opatrzone na węzłach drobnymi korzonkami. Kwiaty uszkowate, białawo albo zielonkawo-żółtej barwy, zebrane w kątach liści.
 Istnieje około 200 gatunków kokornaka. Na wyróżnienie zasługują: długi (A. longa), okrągły (A. rotunda), wężowy albo wężownik (A. serpentaria); ten ostatni rośnie w lasach północnej Ameryki, przeważnie w Karolinie i Wirginii.
 Całe ziele, zwłaszcza zaś korzeń, wonny i gorzki.
 UPRAWA: Kokornak wężowy powinien być w Polsce jak najszerzej uprawiany. Udaje się w miejscach ciepłych i niewilgotnych; w zimie wymaga zabezpieczenia przed zmarznięciem (ziemią lub liśćmi). Rozmnaża się z siewu lub z rozrywania krzaków. Biegański radzi: Siać na wiosnę w skrzynki albo na zagonkach w rozsadniku, utrzymywać wilgotno dopóki nie wzejdą; kiedy już mają po kilkanaście liści, powsadzać w 6 linii na zagonie i co 20 cm w rzędzie. Stąd na następną wiosnę przesadzać do gruntu na właściwe miejsce. Kokornakami można obsadzać w kilka rzędów mury, parkany, płoty i t. d. Wiotkie i słabe łodygi roślin potrzebują podpory, w przeciwnym razie kładą się na ziemi. Z wyjątkiem opielenia, poutykania podpórek i przyprószenia na zimę liśćmi, albo nawozem, żadnej szczególnej opieki nie potrzebują. Pożądane jest nawet, żeby plantacja zdziczała. Już w drugim roku po zasianiu, jesienią, można wykopywać karpki, są jednak jeszcze za małe i lepiej wstrzymać