Strona:PL August Czarnowski - Zielnik lekarski (wyd. 3).pdf/50

 ROŚNIE na torfiastych łąkach, bagniskach, polanach leśnych lub wilgotnych wzgórzach lesistych. Roślinę tę napotkać można w całej prawie środkowej Europie. W Polsce znajduje się w znacznej ilości na kresach północno-wschodnich, oraz w Karpatach Wschodnich.
 KWITNIE w czerwcu i lipcu.
 SKŁADNIKI: błękitny olejek lotny, arnicyna (substancja gorzka), zielonawo-żółta żywica o własnościach drażniących, kwas garbnikowy i krzemowy, sole wapienne, białko, guma.
 DZIAŁANIE: moczopędne i napotne, przyśpiesza tętno i oddech, podnieca nerwy.
 UŻYTEK z soku kwiatów, korzenia, łodygi, liści i kwiatów, z nastoju spirytusowego (1 na 10). Wewnętrznie stosowany bywa nieczęsto, chyba przy wstrząśnieniach mózgowych, porażeniach, kurczach, małymi dawkami tylko z polecenia lekarza. Razem z syropem ślazu lekarskiego stosuje się przy zapaleniu opłucnej, bólach jelit i podbrzusza, zastarzałej podagrze i t. p. Zewnętrznie używa się przy uderzeniach, stłuczeniach, zgnieceniach, zwichnięciach, na rany otwarte (słaby rozczyn), na gojące się (mocniejszy). W rozczynie (20 do 40 kropel nastoju na litr wody) umaczać płatek, przykładać i odnawiać, gdy tylko wyschnie.
 Według dra Walsera oddaje ważne usługi jako środek wysysający krwawiące obrzmienia, gdyż posiada własności odkażające i przeciwgnilne. „Kwiat ten zeszywa rany złotymi nitkami, bez ropienia“. Niektórzy lekarze używają na okłady razem z pomornikiem rutę (nr 97). Nastój z pomornika (Tinctura Arnicae) sprzeda je się tanio w aptekach. Jeżeli chcemy zrobić nastój sami musimy zebrać w czerwcu i lipcu kwiaty z kielichokrywami a po oczyszczeniu z owadów moczyć w spirytusie przez 3 — 4 dni.
 Według Kneippa na otwarte rany trzeba 20 kropel nastoju na 1 litr wody; na zdrową skórę można używać podwójnej ilości.
 Według J. Biegańskiego „Nasze zioła“, str. 53, plaster z arniki stosuje się przy przeziębieniach i kataralnym stanie dróg oddechowych (przykłada się na piersi, boki, plecy). Dobry nastój do wcierania przy gośćcu (reumatyzmie) robi się z korzeni 2—3-