B. — Roślina o krótkich kłączach. Łodyga wzniesiona, zwykle pojedyncza, dorastająca do 50 cm wysokości, okryta szorstkim włosem, zwłaszcza u dołu. Liście dolne podłużne, sercowate lub prawie owalne, tępo ząbkowane, nieco pomarszczone, osadzone na dosyć długich szypułkach; wyższe są nieco szczuplejsze i z krótszymi szypułkami. Kwiaty skupiają się na wierzchołkach łodygi w kształcie jasno- lub ciemno-purpurowego kłosa. Smak gorzki, ostrokorzenny, ściągający. Całe ziele, a zwłaszcza korzeń posiada osobliwy, balsamiczny zapach, podobny do melisy (nr 67).
ROŚNIE dziko na łąkach leśnych, wśród zarośli, po pastwiskach, brzegach dróg i lasów, w gajach środkowej i południowej Europy.
UPRAWA. Lubi glebę niezbyt ciężką, wapienną i nie za bardzo suchą, pod drzewami, przy parkanach, zabudowaniach (gdzie nie za dużo słońca), wreszcie na otwartym polu. Nawozić kompostem lub przegniłą mierzwą. Siać jesienią w rzędy co 30 cm.
KWITNIE w lipcu i sierpniu.
ZBIERA SIĘ w końcu sierpnia i suszy w cieniu i w przewiewnym miejscu, np., na strychu, żeby nie straciły barwy.
SKŁADNIKI: Olejek lotny i gorzknik wyciągowy.
DZIAŁANIE: Korzeń działa nawymiotnie, ziele zaś — rozwalniająco, wykrztuśnie, podnieca nerwy, pobudza do kichania.
UŻYTEK z ziela (w postaci herbaty). Zażywa się bukwicę przy dychawicy (astmie), zaflegmieniu płuc, padaczce, żółtaczce, zaburzeniach w trawieniu, bólu głowy, osłabieniu nerwów, przewlekłym gośćcu (reumatyzmie).
Wywar z bukwicy, zmieszany z winem używa się (2 razy dziennie kieliszek) przy cierpieniach dróg oddechowych, zwła-
Strona:PL August Czarnowski - Zielnik lekarski (wyd. 3).pdf/63
Ta strona została skorygowana.
22. BETONICA OFFICINALIS L.
Bukwica lekarska albo zwyczajna.
(Labiatae — Wargowe).
