Strona:PL August Czarnowski - Zielnik lekarski (wyd. 3).pdf/89

Ta strona została skorygowana.

ściśle łodygę, która jest zazwyczaj rozgałęziona, naga i bruzdkowana. Kwiaty drobne, białe, zebrane w gronach na wierzchołkach łodygi i gałązek. Owoc łuszczynka kulisto-jajowata, mieszcząca kilka drobnych ziaren, czerwono-brunatna. Smak słono gorzki, podobny do rzeżuchy (Nasturtium officinalis nr 71), lecz mocniejszy; zapach ostry.
Warzęcha ROŚNIE tu i owdzie w środkowej Europie, zwłaszcza na słonej glebie pobrzeży morskich, w pobliżu słonych źródeł i na wysokich górach; należy jednak do flory północnej. Obficie rośnie w okolicach nadmorskich Danii, Szwecji, Norwegii, w Laponii, Islandii, Grenlandii, dochodząc aż do 80° szerokości północnej. W Tatrach napotkać można warzęchę w najwyższych dolinach górskich, pomiędzy trawą i kamieniami, blisko potoków i śniegów, niekiedy na wysokości 1000 m nad powierzchnią morza, np. powyżej Morskiego Oka, pod Ludową Turnią, w dolinie Pięciu Stawów, Kołowej, Felki, Podrówiennej, Kolbachów i w wielu innych miejscach (Biegański).
UPRAWA: Uprawia się w ogrodach i na żyznych i wilgotnych glebach. Lubi polewanie słoną wodą, oraz nieco zacienione, chłodne i przewiewne położenie. Grunt powinien być wolny od chwastów i dawniej nawieziony, a jeżeli bezpośrednio, to zupełnie przegniłą i odleżałą mierzwą. Siać trzeba w sierpniu, bardzo rzadko, rzutem albo w rządki, lekko przysypując ziemią; na zimę należy rośliny przykryć liśćmi. Zasiew powinien być dokonany w grunt dobrze skopany i następnie ugnieciony gładkim walcem. Wymaga kilkakrotnego pielenia. Ziele zbiera się przed zakwitnieniem i używa na świeżo (Biegański).
KWITNIE w czerwcu i lipcu.
ZBIERA SIĘ ziele przed zakwitnieniem (jak wyżej), liście zaś od wiosny, lecz tylko odziomkowe. Do suszenia nie nadaje się.
SKŁADNIKI: Siarkowy olejek lotny, białko i różne sole alkaliczne.
DZIAŁANIE czyszczące krew, ściągające, moczopędne.
UŻYWA SIĘ, jako środek wewnętrzny, świeże ziele, suszone traci bowiem na sile. Zaleca się jako znakomity lek przeciwszkorbutowy. Wiedzą o tym marynarze, którzy wybiera-