EUKAST. Jakgdyby wczora mówił z bazylogrammatą[1]
Lub z trzymającym wachlarz z lewej strony tronu,
Tak każdy dzisiaj myśli, że czasów zna sekret,
I rad pouczać drugich, a najskorzej — wyższych.
U Rzymian pono k’temu osobne jest bóstwo,
Forum Romanum[2] zwane, którego kapłani
Nie golą bród, są sprośni i mający pozór
Sapiencji[3]
RYCERZ. Tego niema, to błaha jest powieść
Fertur[4] bez świadomości, lub jej mając pozór...
Rzymianin bogi wielkie zna i jest chędogim,
Nie goląc się co trzy dni, jak księdze egipskie;
Lecz pospolitej rzeczy (a która świat dzierży)
Tknięty afektem, zwłaszcza w chwili znamienitej,
Jak Nil wzbiera — wylega populus na forum[5],
Mało się trapiąc, czyli pełni ceremonjał.
Rzecz, zaiste, za czasów, jak jest nasz, bynajmniej
Pogardzenia niegodna, iż jesteśmy w wojnie —
Wojna zaś nie jest jako, teorje[6] jakkolwiek
Swój ma porządek...
KONDOR. Niemniej są królewskie łowy:
Skoro chędogi mosiądz trąb (bywało) każę
W tętno podjąć i lekkich mam przy koniu ludzi,
Posuwistych, jak nowy z papirusa sandał,
Pantera drży... sokołów świętych całe stada
Latają mi nad głową, «Diih, dih, dih!» wołając...
RYCERZ. Bywa i tak! Lecz w wojnie nie sam jest animusz,
Lubo ten miejsce trzyma wielkie oczywiście...
Atoli jest przedwszystkiem marszów kunktatura[7],
Grodów kastrametacja[8], tudzież dyscyplina[9];
Trzy rzeczy, w których bardzo Rzymianin ma górę
I porównania prawie z innymi nie znosi...
EUKAST. Oh?...
KONDOR. Oh!...
EUKAST. Jakgdyby swoich nie znało się wcale
Egipskich wojowników, których zastęp nieraz
- ↑ basilogrammata (gr.) = pisarz królewski
- ↑ Forum Romanum (łac.) = plac w Rzymie, na którym załatwiano sprawy targowe i prawne oraz odbywano zgromadzenia ludowe.
- ↑ sapientia (łac.) = mądrość.
- ↑ fertur (łac.) = mówią, opowiadają, że...
- ↑ populus (łac.) = lud, naród.
- ↑ teorja (gr.) — poselstwo, wysyłane przez greckie miasta do świątyni delfickiej, delijskiej lub na igrzyska.
- ↑ kunktatura (łac.) = umyślne zwlekanie, powolne działanie.
- ↑ kastrametacja (łac.) = odmierzanie miejsca na obóz, zakładanie obozu.
- ↑ dyscyplina (łac.) = nauka, wiedza; tu: karność.
