Strona:PL Eliza Orzeszkowa-Rodzina Brochwiczów t.1 019.jpeg

one splątały w sposób trudny i powikłany. Takim jednak, jakim był, Brochwicz, należał do ludzi najwięcéj szanowanych i najpiękniejszą cieszących się opinią w powiecie, a nawet w gubernii. Nie było to całkiem niesłuszném, wartość bowiem rzeczy każdéj, a więc i cnoty lub zasługi człowieka, cenioną być może, a nawet z konieczności musi, względnie do okoliczności, w jakich się wytwarza, i do miary porównań, jakie z nią czynić wypada.
 Gdzieindziéj ludzie tacy, jak Brochwicz, od wczesnéj młodości wtrąceni w arenę publicznego żywota, ustrojem państwowym i społecznym zmuszeni niejako do myślenia i działania, borykają się o własnéj sile z okolicznościami życia i przeciwnościami losu, uczą się odgadywać wielkiego Sfinxa czasu z roztwartéj przed ich oczyma księgi spraw społecznych, w księdze téj zapisują sami litery pomysłów swych lub doświadczeń, a możność takiego zapisywania uważają za cel ambicyi swéj i do niéj dążą czynem i walką.
 Gdzieindziéj...
 Lecz pocóż długo mówić o tém? Któż nie wié, jak dzieje się tu i tam, na tym i owym punkcie kuli ziemskiéj; jakie następstwa psychiczne wiodą za sobą warunki różne, śród których społeczność żywot swój pędzi; jak bardzo, jak silnie, jak głęboko dodatnia lub ujemna strona warunków tych, szersza lub ciaśniejsza arena, ofiarowana przez nie ludziom, wpły-