Strona:PL Horacy - Poezje.djvu/412

Ta strona została przepisana.
LIST XIV[1]

Rządco lasku i wioski, gdzie znajduję siebie,
Gdzie pięć chat,[2] pięciu siedzi poczciwców na glebie,
Jeżdżących aż do Warji[3] — ślepy na korzyści,
Wsi nie cierpisz. No, dobrze: kto z nas lepiej czyści:
       5 Ty rolę, czy ja duszę? Czystszy ja, czy wioska?
Mnie tu trzyma o Lamję[4] przyjaciela troska,
Co właśnie brata stracił i płacze bez końca;
Lecz się rwę do wiejskiego powietrza i słońca,

  1. XIV. — Niewolnik (vilicus), zarządzający wiejską posiadłością (Sabinum) poety, doprasza się w liście łaski pańskiej, żeby mógł się przenieść do Rzymu. Jaką w rzeczywistości otrzymał odpowiedź, nie wiemy; zapewne mniejwięcej to samo, co ten list poetycki zawiera, tylko prozą. Ale list »wilikusa« potrącił pewne struny w duszy poety i wywołał poważne myśli i uwagi o życiu wiejskiem i miejskiem, o lekkiej nieco przeszłości i poważnej teraźniejszości, które Horacy w tym utworze wyzyskał i poetycznie opracował.
  2. W. 2. pięć chat. — Horacy nie uprawiał za pomocą niewolników całej swej posiadłości; większą część puszczał w dzierżawę, jak się to dziś jeszcze we Włoszech dzieje, a sobie na pobyt letni zostawił tyle roli obok lasu i pastwisk, ile ośmiu niewolników mogło uprawić (Sat. II 7, 118.).
  3. W. 3. aż do Warji — ironicznie, gdyż Varia (dziś Vicovaro), gdzie na targi jeździli dzierżawcy, leżała tuż w pobliżu przy ujściu do Anienu potoku Digentia, który nieco wyżej przepływał Horacego Sabinum.
  4. W. 6. Aelius Lamia; por. P. III 17.